در پاسخ به این سوال که با توجه به نشست اخیر شورای حکام و تصویب قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی علیه ایران، روند تحولات اخیر در آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد پرونده هسته‌ای ایران را چگونه ارزیابی می کند؟ گفت: بطور خیلی خلاصه، مشکل جدید طی دو سال گذشته عمدتا ریشه در رژیم اسرائیل مبنی بر دستیابی به آرشیو فعالیت‌های هسته‌ای گذشته ایران و درخواست آژانس برای بازدید از دو سایت مورد اشاره در اسناد ادعایی دارد. ایران عمدتا با استناد به اینکه ادعا بی‌پایه بوده و از دشمن ایران منشاء گرفته با این بازدیدها موافقت نکرده است. متعاقب اشاره مدیر کل آژانس در دو گزارش مارس و ژوئن به این موضوع و ابراز "نگرانی شدید" از عدم همکاری ایران در این رابطه، موضوع در دستور کار شورای حکام آژانس قرار گرفت و نهایتا به تصویب قطعنامه‌ای انجامید که پیش نویس آن را آلمان، فرانسه و انگلیس تهیه کرده بودند.
وی افزود: اگر چه این قطعنامه نمی تواند مورد قبول ایران باشد اما با توجه به شرایط و روال کار آژانس، بانیان آن تلاش داشته اند تا در این مرحله از اقدامی حاد اجتناب کنند و اینطور به نظر نیاید که شورای حکام همسو با آمریکا حرکت می کند. در نتیجه، در قطعنامه از محکومیت، اعلام رسمی عدم پایبندی، تعیین ضرب الاجل و طبعا ارجاع به شورای امنیت خبری نیست و در بند 4 قطعنامه تنها از ایران خواسته شده که "بطور کامل و بدون تاخیر بیشتر با درخواست آژانس، از جمله در مورد دادن دسترسی به سایت های مورد نظر، همکاری کند." البته اگر پیشرفتی در مذاکرات حاصل نشود، این متن می تواند مبنایی برای اقدامات بعدی باشد.
وی در پاسخ به این سووال که به نظرش این موضوع به چه میزان بر روابط بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی تاثیر گذار خواهد بود؟ اظهار کرد: روابط ایران و آژانس طی یک سال و نیم گذشته یعنی دوره مدیر کلی "رافائل گروسی" و نیز طرح بحث آرشیو ادعایی روندی منفی داشته است. به نظر می رسد که ایران از ابتدا نسبت به گروسی نظر مثبتی نداشت. طبعا، بعد از گزارش اخیر او و "ابراز نگرانی شدید"در رابطه با مسئله دسترسی به دو سایت مورد اشاره که مبنای اقدام شورای حکام قرار گرفت، رابطه با او ممکن است دشوارتر هم بشود.
تلاش برای نیل به توافقی با آژانس بهترین راه حل است
احمدی در واکنش به این موضوع که واکنش احتمالی ایران نسبت به این موضوع چگونه خواهد بود، گفت: توئیت دکتر ظریف در این مورد متعادل و منطقی بود. وی تاکید کرد که "ما چیزی برای مخفی کردن نداریم" و اینکه "یک راه حل قابل قبول ممکن است." یک راه همین است، یعنی تلاش برای نیل به توافقی با آژانس. اگر توافقی حاصل شود، یک جبهه ضد ایرانی که آمریکا در تلاش برای باز نگه داشتن آن است، بسته خواهد شد.
ایجاد تقابل بین ایران و آژانس مسیر مطلوب برخی مقامات دولت ترامپ و برخی عناصر تندرو در کنگره آمریکا است
وی افزود: اما اگر کار در این رابطه به تقابل بکشد و طرف مقابل گام در مسیر شورای امنیت بگذارد، در ایران هم سخن از طیفی از گزینه ها است. مانند تعلیق اجرای پروتکل الحاقی، محدود کردن بازرسان، افزایش سطح غنی سازی به 20 درصد یا بیشتر، خروج از برجام و خروج از ان پی تی و ... اما من فکر می کنم مسیر تقابل مسیر مطلوب برخی مقامات دولت ترامپ و برخی عناصر تندرو در کنگره آمریکا است. آنها دنبال بهانه برای ضربه زدن هستند، و این امور تکنیکی آژانس و امثال آن را تنها به عنوان حربه و بهانه می بینند.
این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این سوال که ترکیب رای‌دهندگان به این بیانیه را چطور ارزیابی می کند؟ اظهار کرد: موضوع مهم در این رابطه این است که قطعنامه بر خلاف معمول با اجماع تصویب نشد و به رای کشیده شد. این طبعا یک نقطه ضعف برای این قطعنامه است. نکته مهم دیگر رای منفی چین و روسیه به این قطعنامه است که می تواند حکایت از دشواری کار آمریکا در مراحل بعدی اقدامات ضد ایرانی اش داشته باشد. 7 رای ممتنع نیز عمدتا از سوی کشورهایی که اغلب همراه با کشورهای در حال توسعه رای می دهند، داده شده است.
در اقدامی کم سابقه چین پیشگام بود و روسیه دنباله رو
احمدی در مورد نوع رفتار صورت گرفته از از سوی دو کشور چین و روسیه نیز گفت: بسیار جالب و شاید بسیار کم سابقه باشد که اینبار در یک قضیه سیاسی چین پیشگام بود و روسیه دنباله رو. در حالیکه تقریبا همیشه در موارد مشابه، بویژه در شورای امنیت، قضیه معکوس بوده است. این بار نماینده چین بسیار فعال عمل کرد؛ در سخنان خود نسبت به عواقب این حرکت هشدار داد و کار بانیان آن را "غیرمسئولانه" خواند و مخالفت صریح او موجب تشکیل جلسه حضوری و به رای رفتن پیش نویس شد. ظاهرا روسیه در مجموع موضعی میانه داشته است. نماینده روسیه ظاهرا با پیش نویس ابراز مخالفت نکرده و تنها گفته بود که نیازی به قطعنامه نیست و از ایران و آژانس خواسته که مشکل را بین خود حل کنند. تحرک چین می تواند ریشه در مشکلات فزاینده بین پکن و واشنگتن داشته و هدف آن نشان دادن نوع نقشی که چین می تواند در برخوردهای آمریکا با کره شمالی و ایران داشته باشد، بوده. در حالیکه بین پوتین و ترامپ روابط ویژه ای برقرار است.
تروئیکای اروپایی نمی خواهد ابتکار عمل به دست آمریکا بیفتد
وی در پاسخ به این سوال که به نظر وی هدف اصلی سه کشور اروپایی از ارائه چنین قطعنامه ای چه بود؟ ابراز عقیده کرد: موضع این سه کشور این است که آژانس بتواند دسترسی به سایت های مد نظر داشته باشد. از طرفی، فکر می کنم که آنها چون مایل به حفظ برجام هستند، نمی خواهند ابتکار عمل به دست آمریکا بیافتد و ترجیح می دهند که با اعمال مقداری فشار مدیریت شده، بلکه مسئله بین ایران و آژانس حل شود و حربه جدیدی به دست کسانی که نابودی برجام را می خواهند، نیفتد. هر چند این موضوع در همین حد هم مورد سوء استفاده واشنگتن قرار خواهد گرفت. البته این سه کشور مشغول رایزنی، از جمله دیروز در برلین، هستند تا بلکه مواضعشان در مورد مسائل مختلف مربوط به ایران را همآهنگ کنند.