پایگاه خبری تحلیلی بازی دراز ۱۰:۳۹ - ۱۳۹۹/۰۶/۲۴

معضل اساسی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان در انتخابات ۱۴۰۰ چیست؟

اصلاح‌طلبان و اصولگرایان به‌رغم مشابهت‌ها، تفاوت‌هایی دارند و شاید بیش از این تفاوت‌های ذاتی، با شرایط و حال و اوضاع بیرونی متفاوت روبه‌رو باشند.

حدود ۹ ماه مانده به موعد برگزاری انتخابات سرنوشت‌ساز ریاست‌جمهوری سیزدهم و همزمان با اینکه سخنگوی شورای نگهبان در واکنش به اقدامات اخیر مجلس شورای اسلامی در راستای آنچه در فضای سیاسی- رسانه‌ای کشور به «اصلاح قانون انتخابات» معروف شده و به ‌باور بسیاری از ناظران و تحلیلگران بیشتر در مسیر تغییراتی در این قانون جهت افزایش اختیارات و بسط‌ید شورای نگهبان است، از «مخالفت» این شورا با افزایش خلاف قانون اختیارات شورای نگهبان سخن گفته و در بخشی دیگر اظهارات مطبوعاتی خود که در روزنامه اطلاعات منتشر شده نیز در واکنش به تغییر تعریف «رجل سیاسی» در همین طرح پارلمانی، از این گفته که در دوره‌های آتی احتمالا باید منتظر «رییس‌جمهوری زن» باشیم، آذر منصوری، قائم‌مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت و ازجمله زنان فعال در عرصه سیاست در گفت‌وگویی تاکید کرده که اصلاح‌طلبان هنوز به‌طور مصداقی به بحث انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ ورود نکرده‌اند. آن ‌هم در شرایطی که به ‌تازگی فاطمه راکعی، یکی دیگر از زنان سیاستمدار و اصلاح‌طلب ایرانی، گفته بود که او و تعدادی از زنان اصلاح‌طلب در تدارک آن هستند که در صورت امکان یکی از زنان اصلاح‌طلب را به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری که قرار است واپسین جمعه بهار ۱۴۰۰ در سراسر کشور برگزار شود، معرفی کنند. اقدامی که اگرچه دور از انتظار نیست و ممکن است اصلاح‌طلبان دست‌کم به ‌مثابه «انداختن تیری در تاریکی» مرتکب شوند اما تاییدصلاحیت این گزینه احتمالی از سوی شورای نگهبان، بحثی است علی‌الحده و احتمالا بعید! چه آنکه این شورا در ادوار گذشته حتی بسیاری از مردان اصلاح‌طلب و نیز کثیری از چهره‌های میانه‌روی نزدیک به اصلاح‌طلبان را نیز ردصلاحیت کرده و اگر قرار باشد مشی و مرام شورای نگهبان در جریان بررسی صلاحیت کاندیداهای ۱۴۰۰ همان باشد که در جریان انتخابات مجلس یازدهم در اسفند ماه ۹۸ شاهد بودیم، حتی تاییدصلاحیت معدود چهره‌های اصلاح‌طلب در ادوار گذشته هم نمی‌تواند این اطمینان‌خاطر را به کنشگران اصلاح‌طلب بدهد. پس این‌چنین است که اصلاح‌طلبان این نوبت نیز همچون ادوار گذشته انتخاباتی، امکان این را ندارند که همچون رقبای محافظه‌کارشان، از ماه‌ها پیش برای چند و چون ورود به رقابت انتخابات برنامه‌ریزی کنند.این شرایط البته این‌بار و هر بار به ‌اصطلاح «توفیق اجباری» اصلاح‌طلبان بوده و حتی شاید اساسا همین شرایط تحمیلی است که باعث شده آنها برخلاف رقیب، مشکل «وحدت» و «دستیابی به اجماع» نداشته باشند. معضلی که اگر هر دوره، مهم‌ترین مشکل اصولگرایان بوده، در انتخابات پیش‌رو - اگر قرار به تکرار ردصلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان چون انتخابات مجلس یازدهم باشد- به مشکلی مضاعف برای اصولگرایان بدل خواهد شد؛ چه آنکه در این صورت، آنها احتمال پیروزی خود را دوچندان یافته و در این صورت، تعداد سیاستمداران متقاضی ریاست‌جمهوری در جناح راست که به این باور می‌رسند که در صورت جلب حمایت همفکران و هم‌جناحی‌های اصولگرای‌شان، مشکلی برای ورود به «پاستور» نخواهند داشت، افزایش یافته و همین افزایش و تعدد کاندیداهای اصولگرا، خود تبدیل می‌شود به علت‌العلل تشدید مشکل همیشگی که دستیابی به اجماع باشد! موضوعی که البته خود اصولگرایان هم به آن واقفند و شاید بیش از هر طیف و گروهی، از آن نگران باشند. چنان‌که امیررضا واعظ‌آشتیانی که به جز سابقه مدیریت ورزشی، ازجمله سیاسیون عضو حزب موتلفه اسلامی است، دیروز در تایید این معضل همیشگی اصولگرایان به ایلنا گفته که «رسیدن به وحدت در مجموعه اصولگرایان بسیار سخت خواهد بود.» هرچه هست، حالا چنان‌که پیش از این هم در گزارشی با تیتر «همه عشاق خدمت» با اشاره به اسامی کاندیداها خبر داده بودیم، دست‌کم ۱۵ تا ۲۰ چهره شاخص اصولگرا، هر کدام به ‌نحوی فعال شده و در حالی که برخی تا راه‌اندازی ستادهای انتخاباتی‌شان هم پیش رفته‌اند، بعضی در مراحلی، اندکی عقب‌تر اما کاملا آماده و مهیای ورود به رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهمند و در حال رایزنی‌ها و گفت‌وگوهای مقدماتی برای تعیین استراتژی و راهبرد ورود و چگونگی حضور در این میدان. تعدد این کاندیداها و مشخصا فعال شدن دست‌کم ۱۵ کاندیدای اصولگرا ازقضا به‌تازگی ازسوی حمیدرضا ترقی، عضو ارشد حزب موتلفه اسلامی نیز تایید شد و جالب آنکه این کنشگر سیاسی اصولگرا 

با تایید خبر فعال شدن حدود ۱۵ کاندیدای اصولگرا، از این گفته بود که دست‌کم یک‌سوم از این تعداد را نظامیان تشکیل می‌دهند و جالب آنکه به‌ تازگی حسین ‌الله ‌کرم، یکی از همین اصولگرایان که سابقه نظامی هم کارنامه دارد، با تاکید بر اینکه ظاهرا انتخابات پیش‌رو یک «انتخابات درون‌گروهی» است، تلویحا خطاب به رقبای اصلاح‌طلب گفته بود  که «در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت نکنند.» اظهارنظری که حالا با واکنش آذر منصوری نیز مواجه شده  و او به ایلنا گفته است: «برای این طیف مشارکت حداکثری مردم در انتخابات هیچ ضرورتی ندارد!»

اصلاح‌طلبان و اصولگرایان به‌رغم مشابهت‌ها، تفاوت‌هایی دارند و شاید بیش از این تفاوت‌های ذاتی، با شرایط و حال و اوضاع بیرونی متفاوت روبه‌رو باشند. شرایطی که برای جناح چپ گاه چنان محدود می‌شود که آنها را به حداقل‌ها راضی ساخته و به این باور می‌رسند که حتی اگر یک کاندیدا هم داشته باشند، راضی خواهند بود و درمقابل شرایط متفاوت برای جناح راست، اوضاع را به ‌نحوی رقم می‌زند که آنها نه به ‌دنبال صرف «امکان حضور»، بلکه باید به دنبال این باشند که به‌رغم تکثر کاندیداها، به «وحدت» دست یابند. اینکه کدام و چگونه از پس از هر کدام از این معضل‌ها عبور خواهند کرد، نیاز به آن دارد که دست‌کم ۹ ماه دیگر حوصله کنیم.