در روزهای منتهی به شب یلدا، خیابانها و بازارها جان تازه گرفتهاند؛ صدای دستفروشها، رنگ چراغهای مغازهها و عطر هندوانه و انار در هوا پیچیده و مردم با شور و شوق، اما محتاطانه، برای تکمیل خریدهای شب یلدا به تکاپو افتادهاند.
با این حال، فشار اقتصادی بسیاری از خانوارها بهویژه دهکهای متوسط و پائین درآمدی را محدود کرده است؛ سبدهای خرید کوچکتر شده و برخی اقلام حذف میشوند، انتخابها کاهش یافته و شور و حال این سنت دیرینه در برخی خانهها کمرنگ شده است.
افزایش مداوم قیمتها در ماههای اخیر، قدرت خرید خانوارها را به شدت کاهش داده و یلدا نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ بسیاری از شهروندان میگویند برگزاری یلدای امسال بیشتر جنبه نمادین دارد و خبری از سفرههای رنگین سالهای گذشته نیست.
برخی خانوادهها ترجیح دادهاند به جای خرید آجیلهای گرانقیمت، تنها به تهیه میوههای ضروری بسنده کنند و برخی دیگر نیز با خرید مقادیر اندک، تلاش میکنند این آئین را هرچند سادهتر، اما زنده نگه دارند.
۸ اکیپ نظارتی بازار شب یلدا را رصد میکنند
سعید کریمی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ با اشاره به اقدامات سازمان جهاد کشاورزی برای تنظیم بازار شب یلدا، اظهار داشت: در راستای تأمین میوه و کنترل بازار، دو تا سه جلسه هماهنگی با اتحادیه میادین میوه و ترهبار و همچنین جلسات داخلی تنظیم بازار برگزار شده است.
وی افزود: در این جلسات، وظایف تأمینکنندگان میوه بهطور دقیق تفکیک شد و همزمان هماهنگی لازم با بازرسان سازمان انجام گرفت؛ علاوه بر میوه، برای عرضه آجیل و تنقلات نیز برنامهریزی شده تا بازار با کمبود مواجه نشود و از افزایش قیمتهای غیرمنطقی جلوگیری شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه با بیان اینکه بازرسان در سطح تمامی شهرستانها آماده نظارت هستند، تصریح کرد: در شهرستان کرمانشاه هشت اکیپ نظارتی فعال شدهاند و نظارت مستمر بر بازار انجام میشود تا احتمال هرگونه سوءاستفاده به حداقل برسد.
کریمی درباره تأمین میوه شب یلدا، گفت: شدت برنامهریزی برای شب یلدا به اندازه میوه شب عید نیست، اما با این وجود، میوه مورد نیاز تأمین شده و هیچگونه کمبود یا مشکل از نظر میزان عرضه وجود ندارد.
وی در خصوص کنترل قیمتها، خاطرنشان کرد: قیمت میوه بر اساس درجه و کیفیت تعیین میشود و نرخ ثابتی در طول ماه ندارد، اما بازرسان بهصورت مستمر بازار را رصد میکنند و قیمتها بهصورت میانگین روزانه مورد بررسی قرار میگیرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه تأکید کرد: معیار اصلی نظارت، مراکز عمومی عرضه میوه است و از مردم انتظار داریم برای جلوگیری از ایجاد بازارهای کاذب، از واحدهایی که قیمتهای غیرمتعارف دارند خرید نکنند.
میوه شب یلدا در روستابازارها توزیع میشود
ایرج صفایی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ درباره برنامههای اداره کل تعاون روستایی استان کرمانشاه برای شب یلدا، اظهار داشت: امسال برنامه مشخصی برای تأمین میوه در سطح بازار استان وجود ندارد، اما برای عرضه در روستابازارها اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است تا بخشی از نیاز خانوارها تأمین شود.
وی افزود: بر اساس برنامهریزیها قرار است سیب و پرتقال در روستابازارها توزیع شود و در صورت توجیه اقتصادی، انار پاوه نیز در این بازارها عرضه خواهد شد؛ هدف اصلی، تأمین نیاز ساکنان روستاها و کاهش اثرات افزایش قیمتها در این مناطق است.
مدیرکل تعاون روستایی استان کرمانشاه در پاسخ به پرسش درباره عرضه مستقیم کالا از تولیدکننده به مصرفکننده، گفت: با هماهنگی سازمان مرکزی، برخی کالاها از مبادی تولید به استان کرمانشاه منتقل میشود؛ بهعنوان مثال حبوبات تولید شده در خوزستان برای تأمین نیاز استان به قیمت مناسب وارد بازار میشود تا واسطهها حذف و قیمتها کنترل شود.
صفایی ادامه داد: بخشی از اقدامات ادارهکل شامل انتقال برنج شمال به استان است تا در ایام خاص با قیمت پائینتر از بازار عرضه شود و این اقدام به تعدیل قیمتها کمک میکند؛ هدف نهایی حفظ تعادل بازار و جلوگیری از افزایش غیرمنطقی قیمتهاست.
وی درباره نقش تعاون روستایی در همکاری با باغداران و فروشندگان، تأکید کرد: تعاونیها در زمان برداشت محصول با خرید مستقیم از باغداران، هم از آنها حمایت میکنند و هم محصول را برای عرضه به موقع در بازار ذخیره میکنند تا دست واسطهها کوتاه و قیمتها متعادل شود.
وی افزود: حمایت از مصرفکنندگان نیز از اهداف اصلی است و کالاهای تنظیم بازاری توسط تعاونیها با همان قیمت مصوب توزیع میشود تا از ورود کالاها به چرخه غیررسمی جلوگیری و فشار اقتصادی بر خانوارها کاهش یابد.
مدیرکل تعاون روستایی استان کرمانشاه درباره برنامههای ویژه برای شب یلدا، گفت: روستابازارها تجهیز شده و میوه، تنقلات و آجیل مورد نیاز مردم در اختیار آنهو قرار میگیرد؛ هدف این است که حداقل ۱۵ درصد زیر قیمت بازار عرضه شود تا قیمتها در سطح استان متعادل باقی بماند و از گرانیهای بیشتر جلوگیری شود.
صفایی درباره پیشبینی قیمتها در آستانه شب یلدا، اذعان کرد: با برنامهریزی دولت برای تأمین کالاهای اساسی و استفاده از کالابرگهای الکترونیک، انتظار میرود قیمتها مهار و از افزایش بیرویه جلوگیری شو؛ مردم میتوانند با خیال راحت خرید کنند.
وی در پایان تأکید کرد: برای افزایش ظرفیت بازارچهها و عرضه کالا، نیازمند همکاری دستگاههای مختلف از جمله شهرداری، بنیاد مسکن، اوقاف و راه و شهرسازی هستیم تا زمینها و اماکن بلااستفاده در اختیار ما قرار گیرد؛ این اقدامات موجب میشود کالا با کیفیت و به موقع در دسترس مردم قرار گیرد و قیمتها کنترل شود.
افزایش پرونده گرانفروشی در بازار شب یلدا
علیرضا لطفی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ با اشاره به تشدید نظارتها در آستانه شب یلدا، اظهار داشت: طرح پایش و بازرسی بازار از پانزدهم آذرماه آغاز شده و تا پایان ماه ادامه دارد و در این مدت، پروندههای متعددی در حوزه تخلفات صنفی تشکیل شده است.
وی افزود: این نظارتها بهصورت مستمر در مرکز استان و حدود ۱۳ شهرستان کرمانشاه، با همکاری بازرسان اتاق اصناف، سازمان صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی، در نوبتهای صبح و عصر انجام میشود تا بازار کنترل شود و شرایط برای خرید مردم به شکل مناسب فراهم شود.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمانشاه ادامه داو: بیشترین تخلفات ثبتشده مربوط به گرانفروشی برخی اقلام از جمله شکلات، آجیل و سایر محصولات پرمصرف شب یلدا بوده است.
لطفی عنوان کرد: برخورد قانونی با گرانفروشان و متخلفان صنفی بدون اغماض انجام میشود و تعداد پروندههای تشکیلشده نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته است.
وی تصریح کرد: نوسانات بازار و افزایش هزینههای تأمین کالا بخشی از دلایل افزایش تخلفات است؛ برخی فروشندگان با توجه به شرایط اقتصادی و نوسانات قیمت، قوانین را رعایت نمیکنند و همین باعث افزایش تشکیل پروندهها و نیاز به نظارت دقیقتر شده است.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمانشاه تأکید کرد: هدف از بازرسیها تنها برخورد با متخلفان نیست، بلکه حمایت از حقوق مصرفکنندگان و حفظ آرامش بازار نیز مدنظر است و تمام تلاش بازرسان و سازمانهای مرتبط بر این است که مردم بتوانند خریدی عادلانه و با قیمت مناسب داشته باشند.
لطفی خاطرنشان کرد: پلمب واحدهای متخلف، نصب پارچه تخلف بر سردر واحد صنفی و اعمال جریمههای نقدی سنگین، از جمله ابزارهای بازدارنده تعزیرات برای جلوگیری از تکرار تخلفات است و برخورد با متخلفان در چارچوب قانون، قاطع و بدون اغماض انجام خواهد شد.
وی با اشاره به تشدید نظارتها در آستانه شب یلدا، گفت: افزایش قیمت خودسرانه اقلام اساسی خوراکی از جمله آجیل، شیرینی، میوه، حبوبات، روغن، گوشت، قند و شکر بهصورت ویژه توسط تعزیرات حکومتی رصد میشود و بازرسیهای میدانی با همکاری سایر دستگاههای نظارتی در حال انجام است.
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان کرمانشاه افزود: گزارشهای مردمی در این ایام خارج از تشریفات اداری و در اسرع وقت رسیدگی میشود و در موارد اصرار و تکرار تخلف، برخوردها شدیدتر و بازدارندهتر خواهد بود.
لطفی همچنین از مردم خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف صنفی، موضوع را از طریق سامانه ۱۲۴ وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سامانه ۱۳۵ تعزیرات حکومتی گزارش دهند و همراهی مردم نقش مهمی در کاهش تخلفات و ساماندهی بازار دارد.
وی در پایان به اهمیت فرهنگسازی و اطلاعرسانی اشاره کرد و گفت: نظارت صرفاً محدود به بازرسان نیست و افزایش آگاهی مردم درباره حقوق خود و قیمت واقعی کالاها، میتواند گامی مؤثر در کاهش تخلفات و جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی باشد.
افزایش قابل توجه قیمت میوه و آجیل
بررسیهای میدانی خبرنگار گروه اقتصادی شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ نشان میدهد که قیمت اقلام پرتقاضای شب یلدا مانند هندوانه، انار، سیب، پرتقال و انواع آجیل نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی داشته است؛ فروشندگان دلیل این گرانی را بالا رفتن هزینه تأمین، حمل و نقل، نگهداری در سردخانه و افزایش قیمت نهادهها میدانند و معتقدند این موضوع توان خرید مردم را کاهش داده است.
قیمت آجیل، یکی از اصلیترین اقلام سفره یلدا، در یک سال اخیر بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است؛ پسته، بادام و فندق بهدلیل نوسانات ارزی و هزینههای بالای تولید و صادرات، رشد قیمت بیشتری داشتهاند؛ در بازار میوه نیز انار و هندوانه، نمادهای اصلی شب یلدا، افزایش چند ۱۰ درصدی را تجربه کردهاند و خریدهای مردم با برنامهریزی و محدودیت بیشتری انجام میشود.
به گزارش شبکه اطلاعرسانی «مرصاد»؛ برای مدیریت گرانی شب یلدا، لازم است نظارت بر بازار تقویت و همکاری بین دستگاههای دولتی، تعاونیها و اتحادیهها افزایش یابد تا عرضه میوه و تنقلات با قیمت منصفانه و بدون واسطه در دسترس مردم قرار گیرد و فشار اقتصادی کاهش یابد.
تشویق فروش مستقیم از تولیدکننده به مصرفکننده و توسعه روستابازارها میتواند راهکاری مؤثر برای کاهش هزینهها و جلوگیری از افزایش غیرمنطقی قیمتها باشد؛ این اقدام هم به حمایت از تولیدکنندگان و هم رضایت خانوارها منجر میشود.
استفاده از ابزارهای فناوری مانند کالابرگ الکترونیک، سامانههای اطلاعرسانی قیمت و اپلیکیشنهای نظارت مردمی میتواند شفافیت بازار را افزایش دهد و فرصت سوءاستفاده را کاهش دهد، تا مردم با اطمینان خرید کنند و بازار کنترلشده باقی بماند.
همچنین، فرهنگسازی و آموزش خانوارها برای خرید هوشمندانه، برنامهریزی مالی پیش از جشن و توجه به جایگزینهای مقرون به صرفه، میتواند یلدا را با محدودیتهای اقتصادی هم زنده نگه دارد و سنتها را پایدار کند.