اگر به بررسی تأثیر زبان فارسی بر گویش كلهری بپردازیم هر چه به زمان كنونی نزدیك تر شویم پی میبریم كه این تأثیر بیشتر شده است ؛ مثلاً ، در حدود دو دهه پیش، اكثر گویشوران آن به «كف دست»،«قهپال« qapâł» میگفتند ولی امروز اكثراً « كف دس= kafədas» میگویند و ... حتی گویشور نوجوان امروزی این گویش شاید معنی «قه پال» را هم نداند. از طرفی در دهههای اخیر روند زوال گویشهای محلی در ایران ، شتاب بیشتری گرفته است كه با زوال و مرگ هر گویش گنجینهای از فرهنگ ایرانی نابود میشود، بنابراین لازم است كه گویشها قبل از نابودی ثبت و ضبط شوند.
گویشوران كلهری در ایران در دو استان كرمانشاه و ایلام ساکنند و عدهای نیز در سایر شهرهای ایران و عراق پراكنده هستند.
اما در این تحقیق تمركز ما بر روی مردم مناطقی است كه دقیقاً به این نام (كلهر) خوانده میشوند و گویش آن ها نیز به كلهری معروف است و به این گویش نیز تكلّم میكنند.در این بین در استان كرمانشاه مردم شهرهای گیلانغرب با تمامی توابع آن صددرصد ،سومار و توابع آن نیز صدردرصد وجمعیتی از مردم شهر کرمانشاه ، ماهیدشت، اسلام آباد، سرپل ذهاب و قصرشیرین به گویش كلهری تكلم میكنند و در استان ایلام شهر ایوان با تمامی توابع و حومه آن صددرصد به این گویش تكلم میكنند؛ در شهرستان شیروان و چرداول مردم دهستان «زنگوان»(كلهرهای مامنه ) و مردم باسکله و عدهای از مردم منطقه ی آسمان آ باد و شهر سرابله و زنجیره کلهر هستند وبه گویش كلهری تكلم میكنند؛ چون تفاوت چندانی با گویش سایر مردم منطقه خودشان (مردم ایل خزل) ندارند جمعیت آن ها نیز مشخص نشده است .
اکثر مردم كلهرمسلمان و دارای مذهب تشیع(شیعه دوازده امامی) هستند البته در اسلام آباد غرب طایفه منشی پیرو مذهب اهل حق (علیاللهی) هستند و آن عده كه در سقز ساكن هستند پیرو مذهب اهل تسنن میباشند و همینطور سایر كلهرهایی كه در مناطق مختلف ایران و خارج از ایران (خصوصاً عراق) اقامت گزیدهاند به این بستگی دارد كه در اصل از كدام یك از مناطق ایران كوچ كردهاند كه طبق اطلاعات بدست آمده آنان هم اكثراً شیعه دوازده امامی هستند.
نوشته شده توسط دکتر حمید خانیان