پایگاه خبری تحلیلی بازی دراز ۰۲:۵۶ - ۱۳۹۲/۰۵/۲۲

قلعه های تاریخی سرپل ذهاب

بازی دراز 1404/ قلعه یزدگرد: مجموعه بناهای یادمانی قلعه یزدگرد در پانزده كیلومتری سه‌راهی ریجاب به سر پل ذهاب قرار دارد. این مجموعه با وسعت تقریبی چهل كیلومتر مربع از سمت شمال غرب با پرتگاه تندی به جلگه ذهاب و از طرف شمال و شرق به صخره‌های پلكانی دالاهو محدود می‌شود. بر اساس اولین تحقیقات و كاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه و بر طبق گچ‌بری‌های مكشوفه از بنای معروف به «گچ گمبد»، زمان ساخت این مجموعه به دوره ساسانی نسبت داده می‌شود. كاوش‌های بعدی در این منطقه نشان داد بسیاری از مجموعه بناهای این محوطه متعلق به اواخر دوره اشكانی است.این مجموعه شامل چند محوطه در كنار هم است.
yazdgerd2
دیوار گچ: خطی از استحكامات به طول دو و نیم كیلومتر و عرض دو تا چهار متر است و با قلوه و لاشه سنگ به همراه ملاط گچ ساخته شده است. سرتاسر نمای خارجی این دیوار با مجموعه‌ای از برج‌های نیم دایره‌ای شكل تقویت شده است. آشپزخانه: در انتهای پایین دیوار مجموعه‌ای از استحكامات قرار دارد و به احتمال زیاد محل استقرار سربازان بوده است. دروازه: دو برج منفرد در ابتدای دیوار دفاعی قرار گرفته است. این مكان دروازه خوانده می‌شود. جای دار: در حال حاضر این محوطه بین باغ‌های روستای «زرده» قرار دارد. آثار برجای مانده در این محوطه نوعی استحكامات دفاعی با دیوارها و برج‌های تعبیه شده در آن را نشان می‌دهد. این بنا احتمالاً تركیبی از دژ ـ قلعه برای كل محوطه بوده است. تپه رش: در سطح این محوطه مقدار زیادی سفال از دوره‌های مختلف به دست آمده است. قلعه یزدگرد: این بنا در یكی از بلندترین ارتفاعات قرار دارد. اطراف این قلعه را حصاری با برج‌های نیم دایره‌ای شكل احاطه كرده است. قطر این برج‌ها بین دو تا شش متر است و با فاصلة شش تا شانزده متر از یك‌دیگر قرار گرفته‌اند. گچ گمبد: این محوطه كه به نام «میدان» نیز شناخته می‌شود دارای وسعت تقریبی 400 * 800 متر است. اطراف این مجموعه را حصاری با برج‌های نیم دایره‌ای شكل در برگرفته است. در قسمت جنوبی آن پردیس و در قسمت شمالی آن كاخی به چشم می‌خورد و تزیینات گچی بسیاری از داخل آن به دست آمده است. قلعه داور: این بنا در داخل روستای «بان گمبد» قرار دارد. كاوش‌های باستان‌شناختی نشان داده است كه این بنا آتشكده‌ای از دوره ساسانی بوده و در اوایل اسلام با الحاق فضاهایی به آن تبدیل به كارگاه شیشه‌گری شده است. نقاره‌خانه: این بنا در شمال شرقی بنای قلعه یزدگرد و بر روی ارتفاعات قرار دارد.‌‌‌‌ این بنا برج دیده بانی بود. آشیاب: این بنا در شمال غربی بنای قلعه یزدگرد و بر روی ارتفاعات قرار گرفته است. این بنا نیز برج دیده بانی بود.  قلعه مریم:قلعه مریم یا شكربانو در سرچشمه رودخانه قره بلاغ در ارتفاع یك صد متری قرار دارد. این بنا با لاشه سنگ و ملاط گچ ساخته شده است. مردم محل بر این باورند كه این قلعه را خسرو پرویز برای شكر بانو همسر خود ساخته است.    
  قلعه سرخه دیزه:این قلعه ساسانی در روستای «سرخه دیزه»، بین كرند و سر پل ذهاب قرار دارد و به وسیله لاشه سنگ و ملاط گچ به همراه آجر ساخته شده است. یكی از دیوارهای این قلعه كه نسبتاً سالم است دارای عرضی در حدود 70 / 5 متر است.تعداد زیادی از خانه‌های روستای سرخه دیزه بر روی بقایای این قلعه ساخته شده است. در سده اول دوره اسلامی این منطقه به علت موقعیت طبیعی آن كه به وسیله جنگل‌ها محصور بود، « مرج‌القلعه » نام داشت. 
قلعه شاهین:این بنا در هجده كیلومتری سه راهی سر پل ذهاب‌ ـ قلعه شاهین در روستای «سراب» قلعه شاهین قرار دارد. در این محوطه آثار قلعه‌ای بزرگ دیده می‌شود كه بر روی صخره‌ای ساخته شده است. این صخره یك‌ صد و پنجاه متر طول و بین ده تا هشتاد متر عرض دارد. ارتفاع این صخره در كوتاه‌ترین قسمت ده و در بلندترین نقطه بیش از  یك صد متر است. در كنار این صخره بقایای چهار پله سنگی به چشم می‌خورد كه راه بالا رفتن از صخره است. در بالای صفة آن نیز آتشدانی به قطر بیست و هشت سانتی‌متر وجود دارد.