بازی دراز 1404/بیش از 100 جشن در عهد باستانی داشته ایم که جشن چهارشنبه سوری یکی از آنها محسوب می شود .جشن چهارشنبه سوری در آخر سال در اصل آخرین چهارشنبه ماه اسفند بر پا می گردد که در پاره ای از ولایات آن را شنبه برگزار می کردند.
این جشن جز جشنهای آتش است و آتش هم نزد ایرانیان مقدس بوده و هست. آتش صرف نظر از جنبه انرژی زایی به دلایلی از جایگاه والایی برخوردار است . گویند که آتش در عهد هوشنگ شاه در اثر پرتاب سنگی به دست هوشنگ شاه برای مار سیاهی که نماد تیرگی است جرقه ای به وجود آمد و آتش پدیدار شد.
از آن روز ایرانیان برای حفظ و نگهداری آن کوشیده اند و آتشکده های فراوانی در سراسر ایران ایجاد نموده اند. و جشنهای فراوانی به ویژه جشنهای آتش مانند جشن سده به پا داشتند که واژه سذک یا سدک در فارسی میانه تغییر شکل داد و در فارسی امروز به سده در آمد. با ظهور اسلام و تسلط بر ایران کم کم آتش از رونق افتاد و آتشکده ها رو به خاموشی گراییدند. از آتشکده های به جا مانده که هنوز بقایای آنها موجود است یکی آتشکده 4 قاپی در قصرشیرین و دیگری در کوییک دشت ذهاب می باشد که در منطقه می تون نام برد.
آتش در ایران باستان طبقه بندی بود، آتش فرنبغ ، گشنسب ، برزین مهر ، کاویان پارس ، آتش گشنسب آتش شاهان بود ، برزین مهر آتش کشاورزان بود که در کوه ریوند خراسان بیشتر جایگاه داشت .
این جشنهای آتش همواره با شادی و سرور همراه بود اما جشن چهارشنبه سوری که خود جز جشنهای آتش محسوب می شود در پاره ای ولایات اجرای آنها اختلافات جزیی داشته و دارند. در بعضی جاها با کوزه شکسته همراه است یا از زمان پیدایش اسلحه ، تیر در می کنند. اما در جشن سده علوم ستاره شناسی و گاه شماری هست و توانستند دانشمندان زرتشت گاه شماری را به دست بیاورند و سال کبیسه را در آورند.
در جشن چهارشنبه سوری همه می دانند که در این ساعات از سال با جمع آوری چوب خشک و بوته و آتش زدن آنها از روی آتش می پرند و می گویند ای آتش سرخی تو از من و زردی من از تو، در دل نیت و آرزوهایی که دارند که از خداوند می خواهند که برآورده شود.
متاسفانه عده ای با مواد انفجاری و آتش زای خطرناک چهره این آیین زیبا را مخدوش می کنند . پاره ای از صاحب نظران هم بر این باورند که ایرانیان جشن 4 شنبه سوری را به پاس بزرگداشت و گرامیداشت یاد و خاطره سیاوش پسر کیکاوس که از دل آتش سالم گذشت و آتش آن را نسوزاند برپا می دارند ، چون پاک بود آتش به وی آسیبی نرساند هر چند بعد در اثر خدعه ای کشته شد یعنی سر وی را بریدند و خون او را در تشت کردند. در پشت این جشنها باورهای شیرینی نهفته است و در فرهنگ ما وجود داشته است.
لازم به یاد آوری است که پس از بی رونقی آتشکده ها و خاموشی آنها مرداویج فرزند مازیار که یکی از سرداران بزرگ ایران بود برای احیاء آتشکده ها و برپایی آتش دستور داد تا آتشکده ها را احیا نمایند و آتشکده های دیگری ساخته اند که کارش نیمه تمام ماند. دنباله کار مرداویج را عمادالدوله موسس سلسله آل گرفت ولی نه به آن شدت، اما هنوز جشن بیرنگ نشده است و ایرانیان آن را به پا می دارند.
امیدواریم امشب جوانان ما با بی احتیاطی خود چهارشنبه سوری را به چهارشنبه سوزی تبدیل نکنند.
