به گزارش بازی دراز،معمولاً خودکم‌بینی در کودکان به دلیل رویکرد غلط والدین آنهاست. خصوصيات زير در والدين، سبب خودکم‌بينی کودک می‌شود:
والدین وسواسی، مطلق‌گرا، مبادی آداب، آبرو‌مدار؛
والدینی که می‌خواهند فرزندشان خیلی مؤدب به نظر برسد؛
والدینی که برای فرزندشان چارچوب تنگ می‌گذارند؛
والدینی که دائم نصیحت می‌کنند و توصیه‌ها، تذکرها و آموزش‌های مستقیم بسیاری برای کودک دارند؛
والدينی که فرصت رشد به کودک نمی‌دهند. رشد و شکوفایی کودک را نمی‌بینند و نقص‌های کودک برایشان بسیار پررنگ است و کودکشان را کمتر تأیید می‌کنند.
مسلم است، فرزندان چنين والدينی، اعتماد به نفس، تحمل انتقاد و عزت نفس نخواهند داشت و همواره خود را خطاکار می‌دانند و به محض روبروشدن با هر نوع انتقادی، به هم می‌ریزند.
مادران وسواسی و جزئی‌بین، از همان بدو تولد در جزئی‌ترين کار بچه‌ها دخالت دارند و تربیت را از مسیر فطری خارج می‌کنند. دائماً دنبال سلیقۀ خود در تربیت هستند نه شکوفاشدن استعداد کودک. بنابراین به بچه استقلال نمی‌دهند. چنین کودکانی آزمون و خطا نمی‌کنند و وقتی وارد اجتماع می‌شوند، نمی‌توانند به‌طور مستقل کارهایشان را انجام دهند. احساس ضعف می‌کنند و طاقت ناکامی و شکست را ندارند و نمی‌توانند با محیط و معاشران، تعامل و سازگاری مناسب داشته باشند.
و اما راه حل:
مادر باید بچه را آزاد بگذارد و او را از قید و بندهای اضافی رها کند. از اشکالات جزئی و جزئی‌نگری دست بردارد. نقاط قوت کودک را ببیند و در جمع بزرگترها مطرح کند. به کودک به اندازۀ توانش مسئولیت دهد و توانایی‌های او را از ته قلب باور کند. وقتی کودک کاری را انجام داد، نقاط قوت کار را بزرگ بشمارد و نقاط منفی را کم‌رنگ و ناچیز جلوه دهد. بخصوص در کارهای شخصی به بچه حق انتخاب دهد. اجازه دهد تا کودک خطا کند و خودش ببیند که اتفاق مهمی نمی‌افتد.
اگر در مسير اين آزمون و خطا، افراد جامعه به او بازخوردهای متفاوت نشان دادند، اشکال ندارد. مادر بايد در موارد ناکامی به او روحیه دهد و از حمایت و همراهی او دريغ نکند و کودک را محکم بار آورد. مادر باید مانند ستونی محکم، استوار و مهربان باشد، تا بچه‌ها مثل پیچک، به او تکیه کنند و رشد نمايند.
بازی‌های قالب‌شکن با همراهی والدین در این مسیر، بسیار مفید هستند. خوب است والدین نیز مانند کودک در این بازی‌ها شرکت کنند. مثلاً بادکنک‌هایی را بارها باد کنند و بترکانند و از اینکه کودک از صدای آن بترسد، هراسی به دل راه ندهند. چون ملاحظۀ ترس در بزرگترها می‌تواند کودک را منفعل کند.
متخصصان روانشناسی، راهکارهای دیگری را به والدين پیشنهاد می‌کنند تا کودکشان از خودکم‌بينی دور و به عزت نفس متخلق شود.
اين راه‌ها عبارتند از:
شب‌ها کارهای روزمره را کنار بگذاريد و برای کودک قصه بگویید.
اشتباهات کودک را راحت ببخشيد.
خوبی‌هایش را بزرگ کنيد.
به حرف‌هایش خوب گوش بدهيد.
بی‌دلیل کودک را در آغوش بکشيد و ببوسيد.
هرگز کودک را با ديگر همسالانش مقایسه نکنيد.
به او نگویید: «وای به حالت! اگر فلان کار را انجام دهی.»
گاهی با او برنامه‌های تلویزیونی را که دوست دارد، ببینيد.
به او نگویید: «تو دیگر بزرگ شدی، بچگی نکن.»
اگر اشتباه کرديد، به راحتی عذرخواهی کنيد.
همراه فرزندتان دعا و نیایش کنيد.
توی ذوق بچه نزنيد و به کودک نگویید: «الكی نگو؛ داری از خودت درمياری و...» بلکه با او همراهی كنيد.
محمدصدیقی کارشناس ارشد تاریخ وفلسفه آموزش وپرورش