به گزارش ایسنا، ناصر حیدری با بیان اینکه آسیب شناسی فرآیند هدایت تحصیلی در مهر ماه ۱۴۰۱ برنامه ریزی شد و پس از تمهید مقدمات و ارسال فرم‌های الکترونیکی، نظرخواهی و ارزیابی برنامه، نتایج آسیب شناسی با احصاء نظرات متخصصان حوزه تحصیلی مشاوران و کارشناسان مشاوره تمامی استانهای کشور، اساتید دانشگاه و همچنین مدیران و معلمان متخصص گردآوری شد افزود: طولانی بودن بیش از اندازه آزمونهای رغبت و توانایی با ۳۲۰ و ۲۵۶ سؤال حجم بالایی از سؤالات و زمانی حدود ۳ تا ۴ ساعت را به خود اختصاص می داد، در نتیجه علاقه دانش آموز به سمت این آزمون کاهش می یافت.
وی عنوان کرد: این آسیب تا جایی بود که به گفته بسیاری از کارشناسان و مشاوران متخصص این حوزه، اکثر دانش آموزان دقت لازم برای کامل کردن این آزمون را نداشتند؛ به دلیل خستگی و طولانی بودن آزمون، توجه و تمرکز آنان کاهش می یافت و در نتیجه تعدادی از دانش آموزان به برخی از سؤالات با بی دقتی و صرفاً برای کامل کردن فرآیند پاسخ می دادند.
کارشناس حوزه مشاوره وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه روش دقیقی برای اندازه گیری میزان دقت دانش آموزان در تکمیل سؤالات آزمون رغبت و توانایی نبود ادامه داد: روشی که به وسیله آن بتوان میزان دقت دانش آموزان را مورد ارزیابی قرار داد، وجود نداشت و امکان داشت که برخی از دانش آموزان به دلایل گوناگون به صورت تصادفی به گزینه‌ها پاسخ دهند؛ عملاً سازوکاری وجود نداشت که فرآیند پاسخ گویی به سؤالات مورد رصد و نظارت واقع شود.
حیدری به ضرورت تهیه جداول هنجاری، نقاط برش و نمرات استاندارد در تحلیل نتایج آزمون اشاره و عنوان کرد: یکی از نکات مهمی که در اجرای آزمونهای روانشناختی مد نظر است توجه به ویژگی‌ها و تفاوت‌های فرهنگی، آزمودنی‌ها و در نظر گرفتن سازوکارهای لازم برای مرتفع ساختن محدودیت‌ها و متغیرهای مزاحم است.
وی اظهار کرد: از آنجایی که دانش آموزان پایه نهم در سراسر کشور از لحاظ فرهنگی با هم متفاوت‌اند، ادراک میزان علاقه مندی و توانمندی آنان از خود نسبت به موقعیت‌های شغلی دارای تفاوت‌هایی خواهد بود و دانش آموزان هر استان، نسبت به درک موقعیت‌های شغلی مختلف دیدگاه‌های متفاوتی دارند بنابراین در نظر گرفتن خط برش پایه برای ارزیابی میزان علاقه مندی و توانمندی دانش آموزان در موقعیت‌ها و حوزه‌های شغلی مختلف، یکی از آسیب‌ها و چالشهایی بود که نتایج حاصل از بررسی‌های مشاوره‌ای را خدشه دار می‌کرد.
در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسیتی بین دانش آموزان دختر و پسر در تهیه جداول هنجاری و نقاط برش استانی -جنسیتی، یکی از مهم ترین موضوعاتی بود که حیدری از آن به عنوان نتایج آسیب شناسی نام برد.
به گفته حیدری، مشکلات موجود روش اجرای آزمون‌ها در سامانه در سالهای گذشته، سازوکار اجرای آزمونهای مشاوره‌ای رغبت و توانایی را به نحوی برنامه ریزی شده است که دانش آموزان باید پس از پاسخ گویی به هر سؤال آن را ذخیره می کردند و سؤالات به صورت یکجا برای دانش آموز در یک صفحه نمایش داده نمی شد و همین امر سبب اتلاف وقت، هزینه و وارد آمدن فشار بیش از حد بر سرورهای مرکز فناوری می‌شد.
وی با بیان اینکه سازوکار اجرای آزمون مطابق با استانداردهای اجرای آزمونهای الکترونیکی و در نظر گرفتن ویژگی‌های جامعه هدف (نوجوانان)، یکی دیگر از مواردی بود که از نتایج حاصل از اجرای آسیب شناسی به دست آمد گفت: عدم توجه کافی به نتایج حاصل از بررسی‌های مشاوره‌ای، نتایج حاصل از بررسی‌های مشاوره‌ای، اجرای آزمونهای مشاوره‌ای و فرم‌های نظر خواهی در زمان صدور نمون برگ‌های هدایت تحصیلی به دست فراموشی سپرده می شد؛ بنابراین مشاوران مدارس نتایج حاصل از اجرای آزمونهای مشاوره‌ای و پروفایل فردی دانش آموزان را در اختیار نداشتند و در عمل در جلسات راهنمایی و مشاوره فردی با دانش آموزان و والدین صرفاً به نمون برگ ۷ هدایت تحصیلی توجه می کردند.
کارشناس حوزه مشاوره وزارت آموزش و پرورش ثبت به موقع و انتقال نمرات دانش آموزان در سامانه در سالهای گذشته به دلیل مشکلات ناشی از ثبت به موقع نمرات دانش آموزان و لزوم انتقال نمرات از پادا به سیدا و همچنین لزوم تایید نهایی توسط مدیران مدارس و مدیران آموزش و پرورش مناطق و استانها را از جمله چالش هایی عنوان کرد که صدور نمون برگ هدایت تحصیلی با آن مواجه بود.
حیدری سبک زندگی دانش آموزان در عصر حاضر و برقراری ارتباط با محتواهای چند رسانه‌ای و فضای مجازی را یکی از مهمترین نکاتی عنوان کرد که در سالهای گذشته به دست فراموشی سپرده شده بود و افزود: توجه به ویژگی‌های گروه مخاطب و در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای اثر بخشی برنامه هدایت تحصیلی و تولید محتواهای بصری متناسب با ویژگی های دانش آموزان عصر حاضر، یکی دیگر از چالشهایی بود که از آسیب شناسی صورت گرفته، احصاء شد.
مهمترین تغییرات هدایت تحصیلی
حیدری در ادامه به مهمترین تغییرات صورت گرفته در فرایند هدایت تحصیلی اشاره کرد و گفت: اولین تغییر شخصی‌سازی آزمونهای مشاوره‌ای رغبت و توانایی بود؛ با این تغییر دانش‌آموزان به سؤالات متناسب با ویژگی‌های شخصیتی خود پاسخ می‌دهند و با این روش حجم زیادی از سؤالات غیر ضروری برای هر دانش‌آموز کنار گذاشته شده و دانش آموزان در آزمون رغبت در مجموع به ۱۴۵ سؤال و در آزمون توانایی به ۱۱۸سؤال پاسخ می‌دهند.
وی دومین تغییرات هدایت تحصیلی و فرآیند اجرای آن را قرار دادن سؤالات صحت سنجی برای ارزیابی میزان دقت دانش آموزان در پاسخ گویی‌ها عنوان کرد و افزود: برای ارزیابی دقت دانش آموزان در تکمیل سؤالات، ۵ سؤال «صحت سنج» در بین سؤالات آزمون رغبت و توانایی به صورت تصادفی بارگذاری می‌شود که دانش آموزان برای پاسخ گویی به آن سؤالات باید سؤال را با دقت خوانده و گزینه مناسب را علامت بزنند. دانش آموزانی که به هر دلیلی بدون دقت و بدون خوانش سؤالات، گزینه‌ها را علامت بزنند، دچار خطا و در نتیجه شناسایی می‌شوند.
تهیه جداول هنجاری و نقاط برش استانی - جنسیتی دیگر تغییر آزمون بود که حیدری به آن اشاره کرد و ادامه داد: طراحی سیستم «خبره فردی» بر اساس نتایج آزمونهای رغبت و توانایی دیگر تغییری بود که باعث شد نتایج آزمون‌ها به صورت مفصل برای استفاده مشاوران در جلسات مشاوره فردی با دانش آموزان و والدین و رشد و کسب شایستگی لازم دانش آموزان برای دستیابی به خودآگاهی و خودشناسی ایجاد شود.
تدوین «نمون برگ» جدید هدایت تحصیلی با ویژگی‌های جدید، ارائه خدمات مشاوره تحصیلی به دانش آموزان و والدین آنان به صورت فردی، طراحی کارتابل فردی برای دانش‌آموز و مشاور مدرسه در سامانه my.medu.ir ، استفاده از ظرفیت سامانه برای صدور فرم‌های لازم مطابق با بخشنامه متمم هدایت تحصیلی، تغییر در جدول شرایط ورود به رشته‌ها و زمینه‌های تحصیلی در زمینه کشاورزی و هنر، یکی شدن ضرایب دروس شاخه‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش و ثبت نام دانش‌آموزان در هنرستانهای فنی و حرفه‌ای و کاردانش با توجه به امتیاز بررسی‌های مشاوره‌ای از مهمترین تغییرات فرآیند هدایت تحصیلی است که این مشاور حوزه وزارت آموزش و پرورش به آنها اشاره کرد.