آثار تاریخی سرپلذهاب (قلعه ی مریم)

بازی دراز 1404 /مناطق کردنشین  از جنوب تا شمال، از شرق تا غرب، سرشار از آثار باستانی است که قدمت آنها به دوره های گوناگونی بر می گردد... در کنار این آثار، قلاع و دژ و باروهایی نیز ساخته شده اند، که در آن زمان برای دفاع، حفاظت از  فرمانرواییهای موجود ایجاد شده اند. تا کنون نیز بسیاری از این قلعه ها همانند: قلعه شاهین، قلعه منیجه و آثار دیگری همچون آتشکده و ابزار بجای مانده از ساسانیان و دوره های دیگر موجود می باشد. یکی از آن قلعه هایی که در منطقه ی ذهاب واقع و تا کنون آثار آن باقی مانده است، در سرچشمه ی رودخانه قره بلاغ در منطقه ی ذهاب که به قلعه ی مریم یا قلعه ی شکربانو شناخته می شود. در مورد تاریخ بنای این قلعه، همچون آثار باستانی دیگر در منطقه، نظرات فراوانی در خصوص آن وجود دارد. ولی براساس نظر مردم این منطقه چنین می گویند: در دوران خسروپرویز این قلعه توسط وی، برای شکربانوی همسرش بنا نهاده است. تاحدودی این نظر میتواند مورد قبول واقع شود، زیرا همان گونه که تایخ در خصوص خسرو پرویز سخن می گوید؛ این پادشاه برج و باروها و قصرهای بسیاری را بنا نموده است و قلعه ی شیرین نیز در منطقه ی قصر نمونه ای از این واقعیت که در مکانی مرتفع آنرا ساخته و برای این قلعه آب را نیز بدین بلندی رسانده است. هرچند برخی منابع بدین گونه بیان میدارند و می گویند: زنان همانند کینه ای، توطئه ای را برای شیرین یار تازه ی پادشاه ترتیب داده اند و  بدین روش نقشه و فکر ساختن این قلعه را به شیرین دادند تا وی با دستور پادشاه آنرا بنا نهاد و از آنان دور گردد. اما؛ به هر حال ما در اینجا سخن از قلعه ی مریم می نماییم که هرچند ارتباطی با شیرین نیزدارد!. بدین دلیل که شیرین ارمنی بوده و خسرو عاشق وی شد،  نسبت به شکربانو حسادت برد و به همین دلیل نیز سعی نمود که خسروپرویز را  ترغیب نماید تا او را بکشد، ولی شاه بدین امر رضایت نداد. بعد از آنکه رأی و نظر مشاوران خود را اخذ نمود، تصمیم گرفت؛ شکربانو را در مکان دیگری و دور از شیرین اسکان دهد. برای همین نیز، فرمان ساخت و بنای قلعه مریم را صادر نمودو... در شمال شرقی این منطقه، این قلعه در بین صخره های کشیده شده بالای کوه بنا گردید. در قسمت بالای این مکان، سکویی و جند پلکان نیز تراشیده شد. در زیر آن نیز زیر زمینی وجود داشت و از داخل هم بسیار گسترده و وسیع بوده است. بدینگونه قلعه ی مریم را خسروپرویز برای همسرش شکربانو بنا نمود. علاوه برآن نیز در منطقه ی ذهاب همانگونه که بدان اشاره نمودیم، از جهت آثار باستانی بسیار غنی است و از آنان می توان به: سنگ عاشقان در روستای مله دزگه ی  دشت ذهاب، طاق گرا در گردنه ی پاتاق و آتشکده ی کویک در قبرستان روستای کویک میل سفی، جوی ولاش در روستای پیران که ساخته ی دوره ی ساسانیان است و منیجه در روستای زفران، پله های ایوان و دوکان داود در شرق شهر سرپل ذهاب اشاره نمود.