چرا جای زخم باقی می ماند؟

بهترین راه جلوگیری از جای زخم یا اسکار (scar)، مراقبت مناسب از زخم است. اگر شما نگران باقی ماندن جای زخم پوستی ناشی از بریدگی، خراشیدگی، بخیه و یا حتی زخم ناشی از عمل جراحی و جوش پوستی هستید، بهترین راه برای جلوگیری از جای زخم ناخوشایند و یا کاهش اثرات آن در زیبایی، مراقبت مناسب و خوب از زخم است. لذا سه مرحله زیر را به کار برید: 1- بیرون محل بریدگی یا خراشیدگی پوست را تمیز کنید. محل زخم را زیر آب خنک بگیرید تا هم پاک شود و هم درد آن کم شود. هر نوع ذره موجود در زخم مثل سنگریزه، تراش چوب یا خرده شیشه را با یک انبرک یا موچین ضدعفونی شده با الکل، از داخل زخم خارج کنید. اطراف زخم را با صابون و لیف به آرامی بشویید. هر نوع ماده آزاردهنده ای مثل صابون تند، آب اکسیژنه، محلول ید و الکل برای پاک کردن زخم های کوچک مناسب نیستند. در واقع این مواد بهبودی زخم را به تاخیر می اندازند. بستن زخم و مرطوب نگه داشتن آن، باقی ماندن جای زخم را کاهش می دهد 2- روی زخم را بپوشانید. پوشاندن محل بریدگی یا خراش باعث می شود میکروب، گردوخاک و سایر مواد مضر وارد زخم نشوند تا بهبود پیدا کند. همچنین برای چند روز اول زخم را مرطوب نگه می دارد که بهبودی آن را تسریع می کند. برای تمیز و مرطوب نگه داشتن زخم خود می توانید از کرم یا پماد آنتی بیوتیک استفاده کنید. بستن زخم و مرطوب نگه داشتن آن، باقی ماندن جای زخم را کاهش می دهد. 3- دلمه زخم را نکنید. بعد از بریدگی یا خراشیدگی پوست و یا حتی جوش زدن، بدن شروع به ترمیم زخم می کند. گلبول های سفید خون به محل زخم می روند و با باکتری های بیماری زا مبارزه می کنند. گلبول های قرمز خون، فیبرین و پلاکت ها هم باعث لخته شدن خون در محل زخم می شوند و روی زخم دلمه می بندد (تصویر کناری). اگر شما این دلمه خونی را بکنید، باعث باز شدن مجدد روی زخم و ورود میکروب به داخل آن می شوید. همچنین جای زخم بزرگ تر می شود. باز هم جای زخم می ماند حتی اگر خیلی خوب از زخم خود مراقبت کنید، باز هم ممکن است جای آن باقی بماند، زیرا جای زخم در برخی افراد و بعضی قسمت های بدن بیشتر باقی می ماند. نیازی نیست که زخم خیلی عمیق یا شدید باشد تا جای آن باقی می ماند، بلکه یک زخم سطحی نیز ممکن است اثری از خود بر جای بگذارد. اسکار یا جای زخم در قسمت هایی از پوست بدن که کشیده می شود بیشتر دیده می شود. به عنوان مثال در ناحیه قفسه سینه، شانه ها و پشت بدن، اسکار بیشتر تشکیل می شود. برای جلوگیری از ایجاد اسکار در این نواحی بدن، از ورزش قسمت بالایی بدن و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید تا زخم ها بهبود پیدا کنند. وقتی اسکار ایجاد می شود، معمولا کمرنگ و مسطح است، اگرچه برخی برآمده و پررنگ هستند. اسکارهای برآمده یا هیپرترونیک زمانی ایجاد می شوند که بدن مقدار زیادی کلاژن تولید کند.