بازی دراز 1404/در کنار شعارها ، نویدها، قولهاو تحلیل ها و تفسیرها ی انبوه و بی شمار در مورد کشاورزی ، البته کارها و اقداماتی هم صورت گرفته نتایج و پیامدهای هم داشته است و اتفاقا سنجش و ارزیابی دقیق همین نتایج می تواند نشان دهنده ی میزان توجه جدی ، برنامه ریزی و اصولی و سرمایه گذاری مکفی در ارتباط با توسعه کشاورزی در کشور باشد .
اما سوال اینجاست که آیا روند رشد تولیدات در بخش کشاورزی روندی راضی کننده بوده است ؟ و آیا میزان بهبود وضعیت کشاورزی در مملکت با توجه به نسبت شعارها و ادعاها کافی و قابل قبول است ؟
بدون اینکه همچون مدعیان نشسته در بیرون گود و معرضان وم منفی بافان بخواهیم تلاشهای انجام گرفته و پیشرفت های کسب شده را نادیده انگاریم در عین حال باید اعتراف کنیم که تلاش برای توسعه کشاورزی در عمل آنگونه که کافی و هماهنگ با نیازهای ضرورت ها و استعدادهای بالقوه موجود باشد نبوده است .
به همین دلیل به نظر می رسد که پرداختن به علل عدم توفیق در بهبود و توسعه کشاورزی بررسی و تنگناهای موجود در راه رسیدن به شرایط امری ضروری است .
اگر هم درباره مشکلات و تنگناهای توسعه کشاورزی ، به موازات اظهار نظرها و تحلیل و تفسیرها ی مربوط به اهمیت این بخش تا کنون بسیار بحث شده است مخصوصا که مسولان و متولیان کشاورزی کشور هر گاه فرصتی یابند در مقابل پرسش های مربوط به چرایی و چگونگی امور ، عوامل و مسائلی را به عنوان تنگناها و موانع مطرح می کنند و گله و شکایت نیز در اینکه چرا به کشاورزی و مشکلات آن توجه نمی شود ؟چرا برنامه ریزی درست نیست ؟ و چرا اجرای برنامه ها با مشکل همراه است ؟اما شاید عمده ترین دلیل و اصلی ترین عامل در اینکه حرکتی در خور و تحولی اساسی را در رابطه با توسعه کشاورزی شاهد نیستیم این باشد که موضوعی و مساله را به تمامی و بصورت همه جانبه و عمیق در نیافته ایم به همین علت نیز در طراحی یک حرکت منسجم که ناشی از اشراف فراگیر براجزاء مساله باشد موفق نبوده ایم اقدامات وبرنامه ها و حتی طرح مشکلات عمدتا ناشی از دلسوزی اما پراکنده محدود و گاهی از روی ساده اندیشی بوده است یک بعد از ابعاد را دیده و آنقدر آنرا بزرگ کرده ایم که اصل قضیه از یادمان رفته است .
بعنوان مثال مساله زمین که یکی از مسائل عدیده در رابطه با کشاورزی است و البته در کنار بقیه مسائل از اهمیت بالایی برخوردار است و حل آن لازم ، مدتها بعنوان تنهاترین و اصلی ترین موضوع از سوی مسئولان ودست اندر کاران مطرح می شد و بارها می شنیدیم که اگر مسائل زمین حل شود کشاورزی مملکت مساله دیگری ندارد و غافل از آنکه مسائل مهمی همچون قیمت گذاری محصولات کشاورزی تامین نهادها ، واردات و ادرات و ...
حتی زمانی در جلسه و کمیسیونها و مصاحبه ها و سخنرانیها و هر جا که فرصت دست می داد مساله را در بین کشاورزان توزیع نماید مدتها مدیر دست اندر کاران را به خود مشغول کرده است .
مورد دیگر عدم بها دادن کافی و لازم برنامه ریزان به جایگاه کشاورزی در هنگام بحث و طراحی با توجه به ارزش افزوده این بخش در تولیدات کشور است متاسفانه روحیه صنعت زدگی و صنعت گرایی و همه ضوابط و شاخص های رشد و توسعه را در قالب توسعه دیدن باعث شده بخش کشاورزی در ذهن و تصور کارشناسانی برنامه ریزان حقیر جلوه نماید با توجه به این موضوع که اکنون قشر کشاورز ها را عمدتا چه افرادی تشکیل در بین جوانان کم ارزش بلکه منسوخ شده است و اینکه با وجود ذهنیت منفی نسبت به کار کشاورزان در بین جوانان و بخصوص تحصیل کرده ها در آینده انجام امور مربوط به کشت و کار توسط چه کسانی صورت خواهد گرفت ، امری بسیار مهم و درخور بررسی است .چرا سالهاست از مسله ترویج و از اهمیت آن سخن می گوییم ولی هنوز اغلب کشاورزان ما به شیوه های سنتی بهر برداری و تولیدات مشغول اند و شاید بها ندادن به شیوه ها و روش مردمی و اقدام از کانال برو کراتیک و جدا از مردم و در نظر نداشتن ابعاد فرهنگی و انسانی ترویج و در نتیجه عدم وجود ارتباط مناسب و معقول بین محققین ، مروجین و کشاورزی ، فعالیت های ترویجی را محدود خنثی بی اثر ساخته است برای نمونه می توان از توزیع بذر نا مرغوب از لحاظ شرایط آب و هوایی در بین کشاورزان یاد کرد توزیع بذر ذرت پاییزه در سال جاری و کمبود کود مورد نیاز در بین کشاورزان و مشکلاتی که از این طریق به تولیدات آنان ضربه وارد می کنند .
به نظرمیرسد حل ریشه ای مسائل کشاورزی نیاز به همتی بلند همه جانبه و گسترده در شناخت موضوع و روشن نمودن ابعاد و جنبه های آن از یک سو و اقدام منسجم و هماهنگ از سوی دیگر دارد . صاحب نظران و کارشناسان اجتماعی و اقتصادی می توانند در ریشه یابی و تدوین مسائل و تنگناهای کشاورزی هم خویش را معروف دارند و متولیان بخش کشاورزی نیز به جای پرداختن مقطعی به مسائل و طرح شعارها و انتقادها و شکایت ها باید بر اساس و ضعیت و شرایط موجود و اهداف و آرمانها جمهوری اسلامی یکبار برای همیشه تکلیف کشاورزی را در کشور روشن نمایند و سایت ها و برنامه های خود را بر اصولی و زیر بنایی و هماهنگ و ضروری بنیان نهند.
به نوشته حجت اله خدرویسی
کارشناس فرماندار سرپلذهاب
