حذف یارانه سه دهک و دلمشغولی طبقه متوسط

در جامعه ای با اقتصاد سالم تمام تمنای یک شهروند باید این باشد که از نظر مادی خود را بی نیاز از دریافت یارانه بداند، اما وضعیت اقتصادی فعلی به شکلی است که غالب افراد می خواهند هر جور شده در لیست یارانه بگیرها بمانند. کارشناسان بر این باورند که کسری ماهانه یک هزار میلیارد تومانی در تامین هزینه یارانه ها باعث شده این قانون که اکنون به صورت انتزاعی مبدل به یک حق عمومی شده مورد بازنگری قرار گیرد و موضوع حذف سه دهک بالایی، نگرانی جدیدی را در میان افراد وابسته به طبقه متوسط به وجود آورد. به اعتقاد این کارشناسان، زمانی که «محمود احمدی نژاد» در بیست و سوم فروردین ماه امسال در جمع مردم شاهرود گفت:«هنوز اطمینان دارم که با یک حرکت آرام و آسان می شود ماهی 250 هزار تومان به مردم داده و این حق مردم است» چارچوب ها و موازین معقول اقتصادی را در نظر نگرفته بود. زیرا او نه گفت که کسری ده ها هزار میلیارد تومانی ناشی از پرداخت یارانه ها را چگونه جبران خواهد کرد و نه نحوه تامین اعتبار پنج و نیم برابر کردن پرداخت یارانه ها را مشخص کرد. حالا دولت «حسن روحانی» که بار بدهی 180 هزار میلیارد تومانی دولت قبلی را به دوش دارد و برای دادن یارانه هم با کسری ماهانه یک هزار میلیارد تومانی روبه روست، ناچار باید نقشه راه حرکت قانون هدفمندی یارانه ها را به دست جراحان خبره بسپارد تا شاید بتوان شیوه جدیدی را برای استمرار روند کنونی طراحی کرد. مدیریت بودجه جاری دولت در مقطع کنونی نیاز به حذف سه دهک از مجموعه یارانه بگیران دارد و این در حالی است که برخی از کارشناسان اقتصادی از این راهکار به عنوان نقطه آغازین طرح انقباضی هزینه های انباشته شده بر گردن دولت یاد می کنند. واکنش عمومی مردم اما در فضای مجازی نشان می دهد که متفق القول هستند یارانه های نقدی نبایستی به صورت عمومی پرداخت شود و به صلاح دولت و مردم است که افراد دارای تمکن مالی از دریافت یارانه بپرهیزند. در واقع بیشترین نگرانی و انتقاد متوجه شفاف نبودن تعاریف و مبهم بودن ابزارهای شناسایی خانوارهای پردرآمد است. کارشناسان حوزه اقتصاد معتقدند جامعه آماری افراد یارانه بگیر بخش مرفه جامعه به تنهایی نمی تواند 30 درصد کسری بودجه اجرای این قانون را پر کند و برای ادامه حیات اجرایی این قانون باید بخشی از جمعیت دارای درآمد متوسط را نیز حذف کرد. در میان روش های ابراز نظر عمومی، فضای مجازی مجالی است که کاربران می توانند با حضور در آن به ارایه راهکارهای مورد نظرشان بپردازند . *** فریبکاری را در جامعه رواج ندهیم هومن از کاربران اینترنتی در این خصوص نوشته: متاسفانه بر اساس آنچه قبلا اجرا شد، خانوارهای ضعیف صرفا به خاطر صداقت در اعلام اموال و دارایی خود جزو دهک های ثروتمند قرار گرفتند و شماری از صاحبان ثروت با پنهانکاری به عنوان دهک ضعیف معرفی شدند. اگر در زمان حال روش شناسایی دهک ها علمی نشده و صرفا براساس مدارک گذشته اقدام شود، قطعا عدالت زیر پا گذاشته شده و از این پس برخی از افراد جامعه را تشویق می کنیم که در اظهارات خود به بی صداقتی روی بیاورند. *** خوداظهاری درآمدها فقط به ضرر حقوق بگیران تمام خواهد شد یک کاربر در وبلاگ خود نوشته که در این چند سال، تنها بستر اطلاعاتی که برای حذف برخی دهک های درآمدی از دریافت یارانه ذکر شده است، همان اطلاعات خوداظهاری بوده و تجربه نشان داده است که جز در مورد کارمندان و کارگران که فیش های حقوقی مشخصی دارند، برای سایر مشاغل، صرف خوداظهاری معیار خواهد بود و نتیجه این خود اظهاری ها به هیچ وجه برای مساله حساس حذف سه دهک از یارانه بگیران قابل اتکا نخواهد بود. یک کاربر دیگر راه حل جلوگیری از تضییع حقوق کارمندان و کارگران را رجوع به سیستم بانکی (شتاب و شاپرک) و بررسی گردش مالی افراد می داند. *** شناسایی دهک ها از طریق بانک های اطلاعاتی و روش های آماری در این بین دکتر «حسین راغفر» یکی از اقتصاددانان منتقد شیوه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها نحوه شناسایی این دهک ها را نخست از طریق مجموعه بانک های اطلاعاتی در اختیار نظام می داند. وی در مورد سایر روش ها می گوید: برخی داده های آماری نیز در این زمینه می تواند راهگشا باشد، از جمله این که 50 درصد خانواده های دارای سرپرست زن، 80 درصد خانواده های پرجمعیت یا 95 درصد خانواده های دارای فرزند معلول به نوعی زیر خط فقر محسوب می شوند. وی اعتقاد دارد که یارانه نقدی را باید به یک گروه اندک اختصاص داد و گروه های جمعیتی دیگر می توانند از یارانه کالا برگی یا ترکیبی از نقدی و کالابرگی استفاده کنند که این شیوه می تواند تورم و نقدینگی را هم مهار کند. وی به فسادی که در حوزه پرداخت یارانه های نقدی وجود دارد استناد کرده و می گوید: جالب است که آمار دریافت کنندگان یارانه گاهی از جمعیت کشور هم بالاتر می زند، سوال اینجاست که این مبالغ کجا می رود؟ این اتفاق غیر از رانت خواری و ایجاد فساد، معنای دیگری ندارد. *** مجلس مسئول وضعیت فعلی عده ای دیگر اعتقاد دارند که رفتار دولت پیشین در پرداخت عمومی یارانه ها ریشه در تبلیغات داشته که هزینه آن را به شکل افزایش نرخ تورم و رکود اقتصادی مردم کم درآمد یا با درآمد ثابت پرداخت کرده اند و مجلس به عنوان نهاد قانون گذار و ناظر در مقابل این مساله سکوت کرد. این عده امیدوار به نقش پر رنگ و دقیق تر مجلس در این مرحله از پروژه پرداخت یارانه های نقدی هستند. کاربری در این خصوص نوشته که اگر دهک های ثروتمند جامعه به طریقه علمی در دولت قبلی شناخته شده بودند و مجلس نحوه پرداخت هدفمندی یارانه های دولت را کنترل می کرد و در کنار آن نظر اقتصاد دانان دلسوز لحاظ می شد، این مشکلات پیدا نمی شد که باید گفت متاسفانه مجلس به وظیفه قانونی خود عمل نکرده است. *** کم اعتمادی به دولت عامل بروز رفتار فریبکارانه یک کاربر اینترنتی در جواب اتهام «خود اظهاری غیر واقعی» افراد متمول در مطلبی نوشت: خانواده پدری من ازهمان ابتدا به دلیل آن که نیازی به یارانه نداشتند، برای دریافت یارانه اقدام نکردند. این امر در بین فامیل ما هم به وفور دیده می شود. واقعیت این است که از میان افراد مرفه جامعه کمتر کسی پیدا می شود که دلمشغولی سر زدن به حساب بانکی خود را داشته باشد که ببیند آیا به تعداد خانواده اش 45 هزار تومان و اندی به داراییش اضافه شده است یا خیر و اگر افرادی از این دست باشند، حذف این مبلغ هیچ مشکلی در معیشتشان ایجاد نخواهد کرد.