مناطق کوهستانی کرمانشاه و گذرگاه های صعب العبور آن ، نوع معیشت مبتنی بردامداری و کشاورزی و ضرورت تحرک فراوان، پا افزاری را می طلبد که سبک، راحت، مقاوم و خنک باشد و مردم منطقه با امکانات موجود، قادر به تولید آن باشند.
گیوه چنین پای افزاری است که با قدمتی به بلندای تاریخ کرمانشاهان، همواره همراه مردم سخت کوش این دیار در عبور از فراز و نشیب های زندگی بوده است.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در خصوص این پای افزار سنتی گفت: گیوه را باید یکی از جالبترین و ارزنده ترین صنایع دستی ایران دانست.
ˈنصرت الله سپهرˈ روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: گیوه کشی یکی از صنایع دستی رایج و بومی استان کرمانشاه است و بویژه در بخش اورامانات از جمله صنایع دستی مسلط می باشد.
به گفته وی، این صنعت بومی را می توان بر مبنای نوع تولید و محل تولید به دو بخش اصلی روستایی و شهری تقسیم کرد.
وی افزود: در استان کرمانشاه بافت پنج نوع گیوه معمول است که شامل گیوه زیرپارچه ای، گیوه تخت آجیده، گیوه تخت چرمی، گیوه تخت لاستیکی و گیوه رویه ابریشمی است.
وی ادامه داد: دو روستای ˈهجیجˈ و ˈنودشهˈ از بخش اورامانات در استان کرمانشاه جزو مراکز قدیمی و مهم تولید نوع خاصی از گیوه می باشد که تخت آن کهنه ای است و به نام گیوه زیره پارچه ای شهرت دارد.
وی افزود: در بهترین و مرغوب ترین نوع این پای افزار، تکه پارچه های پنبه ای کهنه و غیرقابل مصرف به صورت رشته های دراز به عرض حدود یک سانتیمتر بریده شده و کنار هم قرار می گیرد و با چسب مخصوص به وسیله ابزاری که ˈمشتهˈ نام دارد کوبیده می شود.
وی ادامه داد: این کار در سه لایه انجام می شود و پس از فشرده شدن به شکل کف گیوه در آمده و آماده استفاده می شود.
وی اظهار داشت: گیوه زیره پارچه ای که همان گیوه هورامی است را در چند فصل از سال می توان پوشید زیرا این بافتنی اصیل از نظر پزشکی و سلامت کفشی است، طبی، راحت، خنک، بسیار کم وزن و با دوام و به همین دلیل خریداران زیادی در داخل و خارج از کشور دارد.
وی با اشاره به اینکه بافت گیوه رویه ابریشمی بیشتر در شهرستان کرمانشاه رواج دارد، گفت: رویه این گیوه از نخ های ابریشمی رنگارنگ تهیه می شود و دارای نقش های هندسی بسیار چشم نواز است.
سپهر اضافه کرد: علاوه بر استفاده از گیوه رویه ابریشمی برای داخل منزل بعنوان رو فرشی در تابستان و بهار و پاییز نیز انواع آن در بیرون از منزل قابل استفاده است. سپهر در ادامه با اشاره به اینکه کار گیوه کشی در دو مرحله کارگاهی و خانگی انجام می شود، تصریح کرد: کارهای مربوط به تخت گیوه که کاری مردانه است معمولاً در کارگاه و یا مغازه ها با ابزار گوناگون انجام می شود و کارهای مربوط به رویه گیوه توسط زنان و در خانه ها صورت می گیرد.
وی افزود: رنگ هایی که در تهیه گیوه بکار می رود عبارتند از رنگ های آبی، قرمز، سفید، استخوانی وسیاه. رنگ های آبی و قرمز که در تخت گیوه بکار برده می شود.
وی ادامه داد: رویه گیوه مردانه به طور معمول سفید بوده و برای بافت گیوه های زنانه از نخ های رنگین و گاه از انواع منجوق نیز استفاده به عمل می آید.
وی افزود: بخشی از مواد مورد مصرف گیوه بافان در محل و بخشی دیگر از نقاط دیگر تهیه می شود.
وی موادی که در محل تهیه می شود را شامل پوست گاو، پیه، نرینگی گاو و نخ تابیده و موادی که از خارج محل تهیه می شود را برای گیوه های تخت زیره ای شامل رنگ، پارچه نازک نخی، کتیرا، نخ تابیده (قرقره) و برای گیوه های طرح جدید ( تخت چرمی و پلاستیکی) شامل میخ، پوست دباغی شده، پاشنه های لاستیکی، کف لاستیکی، چسب، پوست، نرینگی گاو، پارچه نخی و موی بز عنوان کرد.
معاون صنایع دستی استان در ادامه با اشاره به آمار هنرمندان رشته گیوه بافی در استان کرمانشاه گفت: اکنون حدود پنج هزار گیوه باف در استان کرمانشاه مشغول به فعالیت هستند.
وی، مرکز عمده بافت گیوه های زنانه را شهرستان کرمانشاه و گیوه های مردانه را شهرستان های جوانرود و پاوه بویژه دو روستای هجیج و نودشه در شهرستان پاوه عنوان کرد.
سپهر، معرفی هنرمندان این رشته به سازمان بیمه تامین اجتماعی، اعطای تهسیلات برای ایحاد کارگاه های خانگی و بازارچه صنایع دستی، اعزام هنرمندان به نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی و آموزش و بسته بندی رایگان محصولات صادراتی را از جمله اقدامات معاونت صنایع دستی استان در راستای توسعه این هنر - صنعت عنوان کرد.
وی همچنین با اشاره به صادرات هشت و نیم میلیون دلاری گیوه در سال گذشته گفت: از ابتدای سال جاری تا پایان آبان، رقم صادرات گیوه در استان کرمانشاه به شش میلیون دلار رسیده است.
وی با بیان اینکه بیشترین صادرات گیوه به کشور عراق صورت گرفته است، تاکید کرد: این حجم صادرات گیوه نمایانگر این است که ما در زمینه تولید گیوه دارای ˈبرندˈ هستیم و این کالا با نام کرمانشاه عجین شده است.
وی همچنین با اشاره به ثبت گیوه کرمانشاه در فهرست میراث معنوی گفت: ثبت این هنر سنتی ارزشمند دیار کرمانشاه در میراث معنوی کشور حرکت بسیار چشمگیری است که می تواند هنرمندان این دیار را بیش از پیش به تولید گیوه ترغیب کند.
سپهر در ادامه با اشاره به حضور فعال گیوه بافان در نمایشگاه های داخلی و خارجی اظهار داشت: از ابتدای امسال تاکنون گیوه بافان استان در 90 نمایشگاه داخلی و خارجی حضور فعال داشته اند.
وی نوآوری در طراحی، ظرافت در بافت و ارتباط خوب با مشتری را از جمله راهکارهایی عنوان کرد که می تواند به رونق و توسعه و درآمد زایی بیش از پیش هنرمندان این رشته صنایع دستی کمک کند.
معاون صنایع دستی استان در پایان گفت: این پای پوش قدیمی که روزگاری، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می گرفت در سال های اخیر به سبب رواج کفش ماشینی و جایگزین شدن آن بجای پای افزارهای قدیمی در اکثر مناطق ایران رونق و اعتبار دیرین را از دست داده ولی زیبایی و تنوع و طرح های متعدد گیوه آنچنان است که هنوز هم دارای متقاضیان فراوانی بوده و از استقبال قابل توجهی در فصول بهار و تابستان برخوردار می باشد.
سپهر افزود: تولیدات با کیفیت مناسب و تنوع آن، ظرافت در طرح ، رنگ ، بافت ، سازگاری با محیط و استفاده از نقوش سنتی تولید متنوع و انبوه، باعث جلب توجه مردم نسبت به این دست بافته، رونق صادرات و فروش آن در نمایشگاه های داخلی و خارجی شده و ترویج درست در این زمینه باعث شده عموم مردم به مزایای این پاپوش سنتی بیشتر پی ببرند.
وی گفت: در مجموع اگر چه امروز گیوه کم پوشیده می شود، اما مسافران هنوز این صنایع دستی ارزنده و زیبا را به عنوان سوغات می خرند و گاهی هم آن را به مثابه زینت به دیوار می آویزند.
گیوه چنین پای افزاری است که با قدمتی به بلندای تاریخ کرمانشاهان، همواره همراه مردم سخت کوش این دیار در عبور از فراز و نشیب های زندگی بوده است.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در خصوص این پای افزار سنتی گفت: گیوه را باید یکی از جالبترین و ارزنده ترین صنایع دستی ایران دانست.
ˈنصرت الله سپهرˈ روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: گیوه کشی یکی از صنایع دستی رایج و بومی استان کرمانشاه است و بویژه در بخش اورامانات از جمله صنایع دستی مسلط می باشد.
به گفته وی، این صنعت بومی را می توان بر مبنای نوع تولید و محل تولید به دو بخش اصلی روستایی و شهری تقسیم کرد.
وی افزود: در استان کرمانشاه بافت پنج نوع گیوه معمول است که شامل گیوه زیرپارچه ای، گیوه تخت آجیده، گیوه تخت چرمی، گیوه تخت لاستیکی و گیوه رویه ابریشمی است.
وی ادامه داد: دو روستای ˈهجیجˈ و ˈنودشهˈ از بخش اورامانات در استان کرمانشاه جزو مراکز قدیمی و مهم تولید نوع خاصی از گیوه می باشد که تخت آن کهنه ای است و به نام گیوه زیره پارچه ای شهرت دارد.
وی افزود: در بهترین و مرغوب ترین نوع این پای افزار، تکه پارچه های پنبه ای کهنه و غیرقابل مصرف به صورت رشته های دراز به عرض حدود یک سانتیمتر بریده شده و کنار هم قرار می گیرد و با چسب مخصوص به وسیله ابزاری که ˈمشتهˈ نام دارد کوبیده می شود.
وی ادامه داد: این کار در سه لایه انجام می شود و پس از فشرده شدن به شکل کف گیوه در آمده و آماده استفاده می شود.
وی اظهار داشت: گیوه زیره پارچه ای که همان گیوه هورامی است را در چند فصل از سال می توان پوشید زیرا این بافتنی اصیل از نظر پزشکی و سلامت کفشی است، طبی، راحت، خنک، بسیار کم وزن و با دوام و به همین دلیل خریداران زیادی در داخل و خارج از کشور دارد.
وی با اشاره به اینکه بافت گیوه رویه ابریشمی بیشتر در شهرستان کرمانشاه رواج دارد، گفت: رویه این گیوه از نخ های ابریشمی رنگارنگ تهیه می شود و دارای نقش های هندسی بسیار چشم نواز است.
سپهر اضافه کرد: علاوه بر استفاده از گیوه رویه ابریشمی برای داخل منزل بعنوان رو فرشی در تابستان و بهار و پاییز نیز انواع آن در بیرون از منزل قابل استفاده است. سپهر در ادامه با اشاره به اینکه کار گیوه کشی در دو مرحله کارگاهی و خانگی انجام می شود، تصریح کرد: کارهای مربوط به تخت گیوه که کاری مردانه است معمولاً در کارگاه و یا مغازه ها با ابزار گوناگون انجام می شود و کارهای مربوط به رویه گیوه توسط زنان و در خانه ها صورت می گیرد.
وی افزود: رنگ هایی که در تهیه گیوه بکار می رود عبارتند از رنگ های آبی، قرمز، سفید، استخوانی وسیاه. رنگ های آبی و قرمز که در تخت گیوه بکار برده می شود.
وی ادامه داد: رویه گیوه مردانه به طور معمول سفید بوده و برای بافت گیوه های زنانه از نخ های رنگین و گاه از انواع منجوق نیز استفاده به عمل می آید.
وی افزود: بخشی از مواد مورد مصرف گیوه بافان در محل و بخشی دیگر از نقاط دیگر تهیه می شود.
وی موادی که در محل تهیه می شود را شامل پوست گاو، پیه، نرینگی گاو و نخ تابیده و موادی که از خارج محل تهیه می شود را برای گیوه های تخت زیره ای شامل رنگ، پارچه نازک نخی، کتیرا، نخ تابیده (قرقره) و برای گیوه های طرح جدید ( تخت چرمی و پلاستیکی) شامل میخ، پوست دباغی شده، پاشنه های لاستیکی، کف لاستیکی، چسب، پوست، نرینگی گاو، پارچه نخی و موی بز عنوان کرد.
معاون صنایع دستی استان در ادامه با اشاره به آمار هنرمندان رشته گیوه بافی در استان کرمانشاه گفت: اکنون حدود پنج هزار گیوه باف در استان کرمانشاه مشغول به فعالیت هستند.
وی، مرکز عمده بافت گیوه های زنانه را شهرستان کرمانشاه و گیوه های مردانه را شهرستان های جوانرود و پاوه بویژه دو روستای هجیج و نودشه در شهرستان پاوه عنوان کرد.
سپهر، معرفی هنرمندان این رشته به سازمان بیمه تامین اجتماعی، اعطای تهسیلات برای ایحاد کارگاه های خانگی و بازارچه صنایع دستی، اعزام هنرمندان به نمایشگاه های مختلف داخلی و خارجی و آموزش و بسته بندی رایگان محصولات صادراتی را از جمله اقدامات معاونت صنایع دستی استان در راستای توسعه این هنر - صنعت عنوان کرد.
وی همچنین با اشاره به صادرات هشت و نیم میلیون دلاری گیوه در سال گذشته گفت: از ابتدای سال جاری تا پایان آبان، رقم صادرات گیوه در استان کرمانشاه به شش میلیون دلار رسیده است.
وی با بیان اینکه بیشترین صادرات گیوه به کشور عراق صورت گرفته است، تاکید کرد: این حجم صادرات گیوه نمایانگر این است که ما در زمینه تولید گیوه دارای ˈبرندˈ هستیم و این کالا با نام کرمانشاه عجین شده است.
وی همچنین با اشاره به ثبت گیوه کرمانشاه در فهرست میراث معنوی گفت: ثبت این هنر سنتی ارزشمند دیار کرمانشاه در میراث معنوی کشور حرکت بسیار چشمگیری است که می تواند هنرمندان این دیار را بیش از پیش به تولید گیوه ترغیب کند.
سپهر در ادامه با اشاره به حضور فعال گیوه بافان در نمایشگاه های داخلی و خارجی اظهار داشت: از ابتدای امسال تاکنون گیوه بافان استان در 90 نمایشگاه داخلی و خارجی حضور فعال داشته اند.
وی نوآوری در طراحی، ظرافت در بافت و ارتباط خوب با مشتری را از جمله راهکارهایی عنوان کرد که می تواند به رونق و توسعه و درآمد زایی بیش از پیش هنرمندان این رشته صنایع دستی کمک کند.
معاون صنایع دستی استان در پایان گفت: این پای پوش قدیمی که روزگاری، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می گرفت در سال های اخیر به سبب رواج کفش ماشینی و جایگزین شدن آن بجای پای افزارهای قدیمی در اکثر مناطق ایران رونق و اعتبار دیرین را از دست داده ولی زیبایی و تنوع و طرح های متعدد گیوه آنچنان است که هنوز هم دارای متقاضیان فراوانی بوده و از استقبال قابل توجهی در فصول بهار و تابستان برخوردار می باشد.
سپهر افزود: تولیدات با کیفیت مناسب و تنوع آن، ظرافت در طرح ، رنگ ، بافت ، سازگاری با محیط و استفاده از نقوش سنتی تولید متنوع و انبوه، باعث جلب توجه مردم نسبت به این دست بافته، رونق صادرات و فروش آن در نمایشگاه های داخلی و خارجی شده و ترویج درست در این زمینه باعث شده عموم مردم به مزایای این پاپوش سنتی بیشتر پی ببرند.
وی گفت: در مجموع اگر چه امروز گیوه کم پوشیده می شود، اما مسافران هنوز این صنایع دستی ارزنده و زیبا را به عنوان سوغات می خرند و گاهی هم آن را به مثابه زینت به دیوار می آویزند.