بازی دراز 1404/حال و هوای شب یلدای امسال با یلدای سالهای گذشته متفاوت است. امشب ایرانیان سیاه پوش عزای امام حسین (ع) شب زنده دار واقعه کربلا هستند و طولانی ترین شب سال را با ذکر یا حسین و دلاوریهای یاران سیدالشهدا صبح می کنند.
پدر بزرگها و مادر بزرگها خانه را برای استقبال از فرزندان می آرایند و فرزندان و نواده ها نیز از آن سو برای دیدار بزرگان خانواده بیقرارند. شاید از جنب و جوش همیشگی خرید از مغازه های آجیل و میوه فروشی خبری نباشد ولی هندوانه و انار به نوبه خود کم و بیش رخ می نماید و طعمی از یلدا را به شب زنده داران شب چله می چشانند.
یلدا، همان شبی است که همواره نزد ایرانیان گرامی داشته شده است البته با اینکه امروزه تعدادی از مولفه های ویژه این رسم کهن چون گرد کرسی نشستن و شاهنامه خواندن رو به فراموشی گذارده اما هنوز هر ایرانی می کوشد بارقه های اصلی این آیین را حفظ کند.
ایران کشوری با فرهنگی غنی است که مردمانش بنا به ذوق و سلیقه و طبیعت منطقه ای که در آن زندگی می کنند هریک برای برگزاری سنتهای کهن آداب خاص خود را دارند. ایرانیان شادی و نشاط را از موهبتهای خدایی می پنداشتند و آیین و جشن شب یلدا یا شب چله بزرگ تا به امروز در تمامی سرزمین کهنسال ایران و در بین همه قشرها و خانواده ها برگزار می شود.
برگزاری مراسم یلدا، آیینی خانوادگی است و گردهمایی ها به خویشاوندان و دوستان نزدیک محدود می شود. شب یلدا یا شب چله آخرین شب آذرماه، شب پیش از نخستین روز زمستان و درازترین شب سال است و فردای آن با دمیدن خورشید، روزها بزرگ تر شده و تابش نور ایزدی افزونی می یابد. ایرانیان باستان، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می خواندند و برای آن جشن بزرگی بر پا می کردند.
این شب در نیم‌کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف است و به همین دلیل از آن شب به بعد یعنی از شب یلدا طول روز بیشتر و طول شب کوتاهتر می‌شود و در درازترین وتیره ترین شب سال، ستایش خورشید نماد دیگری می یابد.
مردمان سرزمین ایران با بیدار ماندن، طلوع خورشید و سپیده دم را انتظار می کشند تا خود شاهد دمیدن خورشید باشند و نور ایزدی را ستایش کنند.
یلدا از نظر معنی معادل با کلمه نوئل از ریشه ناتالیس رومی به معنی تولد است و نوئل از ریشه یلدا است. واژه “یلدا” سریانی از لهجه های متداول زبان “آرامی” است و به معنی ولادت است. زبان “آرامی” یکی از زبانهای رایج در منطقه خاورمیانه و زبان اصلی نگارش کتب عهد جدید مسیحیان بوده است. (برخی بر این عقیده اند که این واژه درزمان ساسانیان که خطوط الفبا از راست به چپ نوشته می شده، وارد زبان پارسی شده است). ولادت خورشید (مهر و میترا) و رومیان آن را (ناتالیس انویکتوس) یعنی روز تولد مهر شکست ناپذیر می نامیدند.
آیین شب یلدا یا شب چله با خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون همراه است که همگی جنبه نمادین دارند و نشانه برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی هستند. فال حافظ گرفتن در شب یلدا نیز از سنتهای به جامانده روزگاران دور یرانیان است که هنوز هم در میان بسیاری از خانواده های ایرانی طرفدار دارد.
شاهنامه خوانی و قصه گویی پدربزرگ و مادربزرگ دور کرسی برای کوچکترها نیز ازآیین های یلدا است که خاطرات شیرینی برای بزرگسالی آنها رقم می زند تا بهانه ای باشد برای بیدار ماندن در این شب طولانی. با این حال شب یلدای امسال با شب یلدای سالهای گذشته فرق دارد. سیاه پوشان عزای امام حسین (ع) امشب را بهترین شب برای زنده نگه داشتن واقعه کربلا و بازگویی رشادتهای بزرگمردان این واقعه می دانند.
