انتقاد از فیلم جدید مهرجویی در برنامه «هفت» / درستکار: شلختگی «چه خوبه که برگشتی» قابل توجیه نیست

فیلم سینمایی «چه خوبه که برگشتی» بدون حضور عوامل در برنامه تلویزیونی «هفت» مورد نقد و بررسی قرار گرفت تازه‌ترین اثر داریوش مهرجویی این روزها روی پرده سینماها است و فروش قابل ملاحظه‌ای نیز به دست آورده است. یکی از بخش‌های برنامه «هفت» جمعه 31 خرداد به نقد و بررسی «چه خوبه که برگشتی» اختصاص داشت که بدون حضور عوامل فیلم برگزار شد . در این بخش خسرو نقیبی به عنوان منتقد موافق فیلم روبروی رضا درستکار منتقد مخالف «چه خوبه که برگشتی» نشست. در بخشی از این گفت‌وگو درستکار با نقد ابزود خواندن این فیلم گفت: «ما هر جا که نمی‌توانیم ساختار فیلمی را اثبات کنیم کلمه ابزورد را به کار می‌بریم. فیلم آقای مهرجویی تصاویر تاریکی دارد و به شدت دهشتناک است. شلختگی موجود در این فیلم قابل توجیه نیست. این فیلم می‌خواهد از هم پاشیدگی بخشی از جامعه را به تصویر کشد اما خودش بسیار از هم پاشیده است. برای مهرجویی که سازنده فیلمی چون «اجاره نشین‌ها» و «مهمان مامان» است این فیلم تنزل است. آیا آقای مهرجویی بنجامین باتن است که برگشت به عقب دارد؟». نقیبی در پاسخ به صحبت‌های درستکار با اشاره به اینکه فیلم «چه خوبه که برگشتیم را باید به صورت مجزا دید، خاطرنشان کرد: «‌تا دهه 80 مهرجویی نقاشی است که نقاشی‌های او شبیه عکس است. وقتی به بلوغ کامل می رسد که ما این بلوغ را در فیلم «لیلا» به خوبی می‌بینیم، فیملساز حق دارد تغییر مسیر بدهد و جهان دیگری را کشف کند.» درستکار نیز در پاسخ به صحبت نقیبی گفت: «کدام فیلمساز را در کجای جهان می‌شناسید که یک جهش ژنتیکی پیدا کند؟ «چه خوبه که برگشتی» از اولین فیلم آقای مهرجویی هم ضعیف‌تر است. من مصاحبه‌ای از آقای مهرجویی خواندم که در آن گفته بود این فیلم برگرفته از شعری از خیام است و مضمون آن این است که دمی را غنیمت شمار. فیلمسازهای غیر ایرانی همیشه یک مسیر تعالی را در دوران کاری خود طی می‌کنند. اما نمی‌دانیم چرا فیلمسازهای ایرانی هر چقدر که سن‌شان افزایش پبدا می‌کند فیلم‌هایشان به ابزورد نزدیک می‌شود. اگر هم بخواهیم بگوییم که آقای مهرجویی به این مرحله رسیده است، پس باید بگوییم که این فیلمساز به طبل بی‌عاری رسیده است. نقیبی در پاسخ درستکار عنوان کرد: «چرا به مساله اینطور نگاه نمی‌کنید که حال یک آدمی در این روزگار خوب است و می‌خواهد این حال خوب را با فیلمش نشان دهد؟» درستکار در جواب توضیح داد: «اتفاقا در مصاحبه‌ای آقای مهرجویی گفته بود حال خوبی ندارد، چرا که نظارت و ارزشیابی اجازه ساخت فیلم‌هایی که می‌خواست را به او نداد. این فیلم حتی تجاری هم نیست که بخواهیم بگوییم کمکی به سینما می‌کند. مهرجویی حتی در این فیلم در اقتباس هم موفق نیست. مثلا او در برگرداندن «خانه عروسکی» هنریک ایبسن بسیار موفق بود. یا اقتباسی ک از «فرنی و زویی» در «پری» داشت، با اینکه برای مخاطب ناشناخته بود، اما با جامعه ایرانی مطابقت داشت، اما در «چه خوبه که برگشتی» جامد بهداد با آن شکم برآمده که مشخص است مصنوعی است و با صدایی که راکوردهایش را هم ندارد واقعا حرفی برای گفتن ندارد و به نظرم این فیلم جفنگ است.» او ادامه داد: «این فیلم واقعا مسخره و یک کمدی ناخواسته است» در بخش دیگری از این گفت‌وگو نقیبی تاکید کرد: «این فیلم واقعا کمدی است و همه اصول آن با کمدی مطابقت دارد. به نظر من «چه خوبه که برگشتی» در راستای چند فیلم قبلی مهرجویی نباید دیده شود. اگر این فیلم بعد از «بمانی» ساخته می‌شد با این همه نقد مواجه نمی‌شد. این فیلم برای مخاطب عام است و حرف‌هایی هم برای مخاطب خاص دارد. باید این فیلم را را مجزا و با فاصله از دیگر فیلم‌های مهرجویی و فارغ از اینکه کارگردان آن داریوش مهرجویی است، ببینیم.» درستکار نیز در پایان خاظرنشان کرد: «همیشه یک راه در رویی برای فیلم‌های بدنه سینمای ایران وجود دارد. ما از فیلم‌های تجاری دفاع می‌کنیم چون جریان سالم را در سینمای ایران راه می‌اندازند، اما همیشه کسانی که فیلم‌های بدنه می‌سازند ساختار شل و وارفته ارائه می‌کنند. این فیلم‌ها همیشه می‌خواهند خودشان را هنر مردمی جا بزنند. می‌گویند مردم ما را قبول دارند و منتقدان چه کسانی هستند که نظر می‌دهند. از این راه ضعف‌ها و نابلدی‌های خودشان را می‌پوشانند. کاش مهرجویی همان فیلمساز سابق باقی می‌ماند.» بخش خصوصی سینما از نفس افتاده است بخش دیگری برنامه «هفت» به میزگرد تولید و عرضه فیلم‌ها اختصاص داشت که با حضور غلامرضا موسوی و سیدجمال ساداتیان دو تهیه‌کننده سینما برگزار شد. در بخشی از این گفت‌وگو ساداتیان با انتقاد از عملکرد مدیران دولتی در بخش تولید و عرضه آثار سینمایی گفت: «ما باید بیبنیم چه کسی فرهنگ را تعریف می‌کند. متاسفانه در عرصه سینما برخی یک سری قواعد را تحمیل می‌کنند و بعد می‌گویند فیلم‌ها باید اخلاقی باشد. اصلا اخلاق را چه کسی تعریف می‌کند؟ در توصیه‌های دینی هم آمده که باید اقوال مختلف گفته شود و مردم خودشان انتخاب کنند. اما 30 نفر را می‌نشانند تا برای 60 میلیون نفر در حوزه سینما تصمیم بگیرند.» او در ادامه افزود: «وقتی بحث عرضه و تقاضا مطرح می‌شود من تولید کننده دغدغه‌هایی دارم و به عرضه هم فکر می‌کنم چون باید فیلم بعدی‌ام را تولید کنم. ممکن است من یک جایی اشتباه کنم و جریمه‌اش را هم می پردازم و برمی‌گردم به عقب در فیلم‌هایم  بازنگری می‌کنم، اما اینکه اثر برگزیده من را که مردم به عنوان بهترین فیلم انتخاب کرده‌اند و در جشن منتقدان هم بهترین فیلم شده است، از 80 سینمای کشور محروم می‌کنند و بهترین سینما را که سینما آزادی است به دست گروهی می‌دهند که آن‌ها برایش تصمیم‌گیری کنند، رقابتی در تولید و عرضه وجود نخواهد داشت. از آن طرف، جریان دولتی با تزریق پول یک سری فیلم‌ها را وارد بازار می‌کند و ابزار و تبلیغاتی هم در اختیارشان است و در نهایت در جذب مخاطب هم تاثیرگذار نیست.» تهیه‌کننده «برف روی کاج‌ها» همچنین خاطرنشان کرد: «در یکی دو سال اخیر مسائل سینما خیلی حادتر شده است. ما از ابتدای انقلاب فقط از هنر تعریف کرده‌ایم و استراتژی‌ برای آن تعریف نکردیم. دولت فکر می‌کند اگر پول به اثری تزریق کند آن اثر فاخر می‌شود، اما واقعیت این است که اگر ایده‌ای در ذهن فیلمساز جرقه نزند نمی‌تواند اثر فاخری تولید کند. مثلا در حوزه هنری خیلی‌ها خودشان را صاحب نظر می‌دانند و چون قدرت هم دارند سعی می‌کنند تصمیماتشان را اجرایی کنند. ما انتظار داشتیم در دعواهایی که در حوزه سینما پیش آمد یک آدمی طرفین نزاع را جمع کند و حکمیت کند. متاسفانه بعضی‌ها در برخورد با این مشکلات جزمی برخورد می‌کنند و به نظرم در حوزه فکر و اندیشه برخورد جزمی جواب نمی‌دهد.» موسوی نیز در راستای صحبت‌ها ساداتیان گفت: «ما باید بدانیم از سینما چه می‌خواهیم. سیاست‌گذار می‌تواند مسائل را تبیین کند، اما به هنرمند نمی تواند دستور بدهد. مشکل اینجاست که دوستان در اتاق‌های فکرشان به تنهایی می‌نشینند و برای همه تصمیم می‌گیرند. من جزء آدم‌هایی هستم که از ابتدای انقلاب در بخش خصوصی سینما فعالیت می‌کنم، اما در حال حاضر اصلا بخش خصوصی دیگر وجود ندارد. در این چهار سال نفس بخش خصوصی را گرفتند.» او همچنین عنوان کرد: «سیاست فرهنگ را آلوده می‌کند. این سیاست به خودی خود چیز خوبی است، اما وقتی به فرهنگ می‌رسد پدر فرهنگ را در می‌آورد. ما باید تقاص سیاست زدگی برخی از دوستان را بدهیم. یکی از ویژگی های حضرت امام (ره) این بود که برای مردم ارزش قائل بودند، اما دوستانی که آمده‌اند خودشان را قیم مردم می‌دانند. در ممیزی امروز، خط قرمزهای شخصی‌شان را وسط می‌گذارند. دوستان می خواهند یک مدل سینمای خاصی را تجربه کنند. خوب بیایند بگویند چه سینمایی را می‌خواهند. ما هنر زورکی نداشته و نداریم و مردم هم فیلم‌های دولتی که بودجه‌های آنچنانی صرفشان شده، نمی‌بینند.»