محمد مرسی معروفترین فراری زندان های مصر بعد از سقوط مبارک در حالی دوران تصدی اش بر ریاست جمهوری عربی مصر را میگذراند که با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند.
ابتدا باید روند تحولات مصر را از چند سال گذشته تا کنون مورد بررسی قرار داد، حسنی مبارک رییس جمهور مخلوع مصر در یک اعتراض گسترده مردمی مجبور به کناره گیری از قدرت شد؛ وی در حالی از کاخ خود بیرون می آمد که امورات را ارتش به دست گرفته بود، ارتش مصر به سرکردگی طنطاوی اجرای انتخابات مصر را چندین ماه به عقب انداخت تا اینکه بالاخره اولین انتخابات آزاد در مصر برگزار شد و مصری ها به محمد مرسی کاندید جماعت اخوان المسلمین، این سرکوب شدگان دوران مبارک رای دادند.
مرسی اما صبغه ای اسلامی داشت، فعالیت های وی گواهی بر این مدعاست چه اینکه کاندید مورد نظر اخوان هم بود و همین حجت را بر همه تمام می کرد. مرسی رئیس جمهور مصر شد و این در حالی بود که از کشور عجائب ویرانه ای بیش باقی نمانده بود؛ فساد اقتصادی و اداری بیداد می کرد، صنعت مصر عموما خوابیده بود و کشور با دلارهای بلاعوض آمریکا که هر ساله در کنگره تصویب می شد امورات می گذراند. در بخش های اجتماعی نیز سرخوردگان زیادی وجود داشتند که باید به آنها بها داده می شد و به حسابشان می آورد.
محمد مرسی سکان چنین کشوری را بدست گرفت ولی زود نشان داد که اخوان المسلمین هم به لحاظ عقیدتی بسیار تنزل پیدا کرده و هم به لحاظ سیاسی. اخوانی ها گویی در تمام این مدت سرکوبگری مبارک؛ سیاست را در کتب جستجو می کرده و می خوانده اند و نه در عالم واقع. مرسی در حالی کباده اسلامگرایی می کشید که اندیشه هایش متاثر از مکاتب تکفیری بود و نه حتی فرقه های سنی؛
اقدامات مرسی در همین یکسال اخیر موید بسیاری از قضایاست. از اقدامات یکجانبه وی در راه تامین خواسته هایش تا باج دادن به تکفیری ها، از کوتاه آمدن در مقابل دادستانی برای اجرای قانون اساسی اسلامی تا عمل نکردن به وعده انتخاباتی اصلاح فساد در صد روز و ده ها نمونه دیگر.
زمانی که جماعت اخوان المسلمین در مصر روی کار آمد لبخند رضایت بر لب تمامی خیر خواهان مصر و دنبال کنندگان اخبار بیداری اسلامی نشست، مردم مصر با انتخاب مرسی مهر باطلی بر ادعا های واهیانه بهار عربی زدند و نشان دادند آنچه که در جریان است بیداری اسلامی است. اخوان المسلمین هم بیکار ننشست، آنها اقدام به ارائه متمم اسلامی قانون اساسی به دادگاه قانون اساسی مصر کردند که همین امر جنجال های زیادی را برای آنها و بالطبع محمد مرسی به دنبال داشت.
اخوان با انجام این امورات آتش رضایت را در دل امیدواران به مصر اسلامی همچنان روشن نگاه داشت.
اما چندی نگذشته بود که ناپخته بودن مردان سیاسی اخوان به روشنی هویدا شد، از اظهارات یکی به نعل یکی به میخ درباره سوریه تا پذیرش بی چون و چرای پیمان کمپ دیوید ،گویی این جماعت توامان با زندانی فیزیکی ، خود را زندانی فکری نیز کرده بودند، نمونه بارز آن هم به ارمغان آوردند نا امنی با آزاد کردن زندانیان امنیتی مصر بود که بنزینی بود بر آتش معترضان مصری؛
همه اینها را هم باید در کنار عدم عملی کردن حرف های تبلیغاتی اخوان و مرسی گذاشت تا ناکارآمدی مرسی به خوبی مشخص شود.
اخوان المسلمین که زمانی با روی کار آمدنش تحلیل های خوش بینانه زیادی را برای تحلیل کنندگان داشت و آینده نوید بخش اسلامی را به مصر نشان میداد ، دم خروس تنزل عقیدتی اش اما همین چند روز پیش بیرون زد.
دکتر شهرام فتاحی تحلیلگر مسائل بین الملل در این باره به خبرنگار مرصاد گفت: اکنون گروه های اجتماعی مصری در یک مرزبندی بسیار رادیکالیزه به سر میبرند ، آنها با به شهادت رساندن یک عالم شیعه در یکی از روستا های مصر آن هم به فجیع ترین شکل ممکن -که نشان دهنده عمق حقد و غضب یک نحله فکری است- نشان دادند حتی اقلیت یک درصدی شیعه را در مصر که بی حاشیه ترین اقلیت هم هست را برنمی تابند.
وی گفت: آنچه که پس از این واقعه رخ داد نیز نشان داد هیچ عزم جدی ای برای مقابله با این گروه تکفیری و این نوع اقدامات وجود ندارد و مهر تاییدی شد بر تفکر سلفی اخوان المسلمین.
فتاحی ادامه داد: واقعیت این است که شرایط مصر اصلا قابل پیش بینی نیست، در دوران حسنی مبارک ساختار سیاسی مصر متصلب اما یک دست بود حال آنکه اکنون با اجرای نیم بند دموکراسی توسط نهاد های حاکمیتی مصر آنها حتی تکلیفشان با خودشان مشخص نیست. معلوم نیست جماعت اخوان خواهان اجرای اسلام وهابی اند یا اینکه به دنبال گرفتن ژست یک دموکراسی غربی در مصر هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به آینده محتمل برای دولت مرسی گفت: در میان تمام این تحولات مصر آنچه که مشخص تر از بقیه است این است که مرسی بعید است بتواند در راس قدرت باقی بماند، نباید از خاطرمان برود که حسنی مبارک که خود ارتشی بود و البته حمایت این نهاد را هم پشتوانه داشت با همین اردوکشی های خیابانی قافیه را به مردم باخت حال آنکه مرسی حمایت این نهاد را هم در برابر خود ندارد.
وی افزود: از طرفی مردم هم نشان داده اند که به ضرب الاجل ارتش وقعی نمی گذارند. جامعه مصر اکنون یک جامعه خسته است و به لحاظ مادی در فقر وحشتناکی به سر می برد و این در حالی است که مصر اصولا منابع درآمدی چندانی را ندارد و البته که صنعت توریسمش هم با این اتفاقات به کلی خواب رفته است از این رو مردم دیگر حوصله شنیدن وعده هایی را ندارند که در دراز مدت مشکل آنها را برطرف کند و خواهان یک راه حل فوری اند.
به گزارش مرصاد، به هرحال دیروز ارتش مصر اما وارد فضای سیاسی این کشور شد، خود بیانیه و ضرب الاجل چهل و هشت ساعته ارتش به خوبی نشان می دهد که این نهاد تاثیر گذار از لاک چند ماهه خود خارج شده و خواهان تاثیر گذاری همچون گذشته در معادلات مصر است.
اما نهاد ریاست جمهوری و بالطبع آن محمد مرسی رئیس آن الان با چه شرایطی روبرو هستند؟ آینده سیاسی مصر بیست و چهار ساعت قبل از هرگونه اقدام احتمالی ارتش اما در چند بعد کلی قابل پیش بینی است:
اول اینکه ارتش با مرسی و اخوان همکاری میکند و به اردوکشی های خیابانی خاتمه میدهد که البته این امر با توجه به رویکرد مرسی به ارتش در چندین ماه گذشته غیر محتمل به نظر میرسد.
دوم اینکه ارتش مرسی را کنار زده و مانند روزهای اول کنار رفتن مبارک چندین ماه امورات کشور را خود به دست میگیرد و سپس یک انتخابات را برای انتقال قدرت انجام میدهد .
سوم اینکه مبارک دیگری از ارتش مصر سردر بیاورد و امورات کشور را برای چند ده سال آینده با کمک ارتش به دست گیرد.
هرچه که اتفاق بیافتد نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که اخوان دیگر آن اخوان المسلمین سابق نیست و رگه های تکفیری اش زیاد رشد کرده است و البته که یارای مقابله با این اردوکشی چند ده میلیونی را ندارد و احتمالا از عرصه سیاسی مصر خارج شوند.